Quản lý bền vững và phát huy giá trị Di sản thế giới Hoàng thành Thăng Long ​

Tham dự hội thảo có đại diện Văn phòng UNESCO Hà Nội, Ủy ban Ký ức thế giới UNESCO khu vực châu Á – Thái Bình Dương, các cơ quan Trung ương, thành phố Hà Nội và đông đảo các nhà khoa học.

Tại Di tích Hoàng thành Thăng Long, ngoài một số kiến trúc hiện hữu trên mặt đất như: Cột Cờ, Đoan Môn, Thềm rồng Điện Kính Thiên, Hậu Lâu, Cửa Bắc…, còn một số lượng lớn các dấu tích kiến trúc xuất lộ qua khai quật khảo cổ học đang bảo tồn tại chỗ. Các di tích ở các lớp văn hóa khác nhau chồng lên nhau là chứng cứ cho thấy, đây là trung tâm chính trị, văn hóa quan trọng của nước ta từ thành Vạn Xuân thế kỷ VI, phủ thành Tống Bình, phủ thành An Nam thế kỷ VII – IX, kinh đô của nước Đại Việt qua các thời Lý, Trần, Lê, Nguyễn từ thế kỷ XI đến thế kỷ XIX. Các hiện vật, phế tích kiến trúc tìm được còn cho thấy hệ thống cung điện, lầu gác đồ sộ; đồng thời, bổ sung kiến thức quan trọng vào hiểu biết về nền kiến trúc, mỹ thuật Việt Nam truyền thống. Cách đây 10 năm, Hoàng thành Thăng Long được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới. Khu Di sản Hoàng thành Thăng Long mang trong mình những giá trị nổi bật toàn cầu, không chỉ có giá trị quốc gia, dân tộc mà còn mang tầm vóc của nhân loại.

Từ đó đến nay, Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội đã triển khai nhiều hoạt động để thực hiện các cam kết của Chính phủ Việt Nam với UNESCO về nghiên cứu, bảo tồn, phát huy giá trị di sản Hoàng thành Thăng Long. Trong đó, đã thực hiện nhiều cuộc khai quật để nhận diện rõ hơn diện mạo Hoàng thành Thăng Long qua các thời kỳ; tích cực hợp tác quốc tế để tìm giải pháp bảo tồn, phát huy giá trị; tổ chức nhiều hoạt động thường xuyên để giới thiệu, đưa Hoàng thành Thăng Long trở thành điểm du lịch hấp dẫn…

Hội thảo đã thu hút 40 tham luận của các nhà khoa học, nhà nghiên cứu, nhà bảo tồn, quản lý… thuộc các viện, trung tâm nghiên cứu, trường đại học, cơ quan quản lý văn hóa, bảo tàng và các di sản văn hóa thế giới trong và ngoài nước. Đặc biệt, một số chuyên gia Nhật Bản, Pháp gắn bó lâu năm với Hoàng thành Thăng Long không đến Việt Nam tham dự nhưng vẫn gửi bài tham luận tới hội thảo.

Các đại biểu tập trung phân tích những kết quả đã đạt được trong các hoạt động tại Khu Trung tâm Hoàng thành Thăng Long trong một thập kỷ qua: Hoạt động khai quật khảo cổ học; xây dựng cơ sở dữ liệu phục vụ công tác nghiên cứu bảo tồn và phát huy giá trị; hợp tác trong các hoạt động nghiên cứu, trưng bày; định hướng nghiên cứu phục dựng các công trình kiến trúc tại Hoàng thành Thăng Long thông qua kết quả nghiên cứu khoa học…; chia sẻ kinh nghiệm và định hướng phát huy giá trị văn hóa phi vật thể và giáo dục di sản hướng tới mục tiêu quản lý bền vững khu di sản…

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Tống Trung Tín – Chủ tịch Hội Khảo cổ học Việt Nam, trên tổng thể, kết quả khảo cổ học Thăng Long – Hà Nội ngày càng chứng minh rõ hơn 3 tiêu chí nổi bật toàn cầu của Di sản văn hóa thế giới, với diễn trình và chứng cứ toàn diện hơn, lâu dài, sinh động, sâu sắc hơn, phản ánh những đặc trưng nổi bật của nền văn hiến Thăng Long trên cơ sở tầng văn hóa – văn minh bản địa, hội tụ, giao thoa, tiếp biến những tinh hoa văn hóa của cả nước, trong khu vực và trên thế giới.

Ngoài vấn đề bảo tồn, nhiều ý kiến đề xuất cần sớm phục dựng một số hạng mục kiến trúc cổ trong Hoàng thành; tăng cường hoạt động trưng bày, triển lãm, giáo dục di sản để đưa giá trị Hoàng thành gần gũi hơn với công chúng; sớm đưa toàn bộ khu di sản Hoàng thành Thăng Long thống nhất quản lý bởi Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội…

Ông Mai Phan Dũng, Tổng Thư ký Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam, Vụ trưởng Vụ Ngoại giao văn hóa – UNESCO (Bộ Ngoại giao) cho rằng: Với mục tiêu phát triển bền vững, khu Trung tâm Hoàng thành Thăng Long cần cân nhắc việc chuyển dịch trọng tâm đầu tư từ tăng cường phát triển cơ sở hạ tầng sang tăng cường trùng tu, bảo trì di sản; thiết lập và áp dụng các tiêu chuẩn chuyên môn nhằm bảo đảm tính xác thực của di sản; gắn phát triển cộng đồng với trách nhiệm bảo tồn di sản.

Hội thảo nhằm tổng kết những thành tựu đã đạt được trong các hoạt động sau 10 năm kể từ khi Hoàng thành Thăng Long được UNESCO vinh danh Di sản văn hóa thế giới và định hướng trong giai đoạn tiếp theo, tạo tiền đề cho công tác quản lý bền vững di sản, vì sự phát triển của Di sản thế giới khu Trung tâm Hoàng thành Thăng Long – Hà Nội.