Một bài tham luận đầy lý thú với góc nhìn từ người nước ngoài, một phụ nữ, một trí thức Hoa Kỳ đã cung cấp những thông tin có nhiều điểm mới mẻ. Đặc biệt, bài viết cho thấy một cái nhìn khác, một quan điểm táo bạo nhưng vẫn tế nhị về chuyện đời liên quan đến tình yêu của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Bà Josephine Stenson là Giáo sư, Tiến sỹ Sử học của trường Đại học Florida Atlantic (tiểu bang Florida, Mỹ) đã có bài phát biểu “Hồ Chí Minh, một nhân cách lớn của thời đại” tại Hội thảo quốc tế kỷ niệm 100 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Hà Nội tháng 5/1990. Sau đây, Cánh Cò xin trích dẫn một phần từ bài phát biểu:
“… Hồ Chí Minh là người mà tôi dành nhiều thời gian nhất trong đời nghiên cứu lịch sử của mình để tìm hiểu cho được tính cách thực sự của ông.
Tôi đã tự bỏ chi phí để từ Mỹ đi sang Pháp và Liên Xô, những nơi mà Hồ Chí Minh đã đặt chân tới, để tìm những di tích gốc về ông ấy. Tôi đã ở Liên Xô một thời gian tương đối lâu để nghiên cứu về ông. Khi về Mỹ, tôi lại từ New York đến các đảo vùng Đông Bắc châu Mỹ, nơi ông đã đi tàu xuyên đại dương đến đó. Tôi quyết tâm tìm cho được lai lịch văn hóa Hồ Chí Minh.
Rất tiếc, lâu nay Việt Nam chỉ cung cấp cho chúng tôi lai lịch chính trị của Hồ Chí Minh, ngoài ra không cung cấp những tư liệu gì đối với những vấn đề khác. Và tôi cũng hết sức ngạc nhiên và khó hiểu không biết tại sao Việt Nam cứ tuyên truyền rằng Hồ Chí Minh sinh ra trong một gia đình nghèo khổ? Đã nghèo thì làm sao có điều kiện ăn học và làm quan như cụ thân sinh ra ông và trình độ học vấn như ông.
Ngoài ra, Việt Nam còn tuyên truyền rằng ông làm phu khuân vác ở Bến Nhà Rồng, bồi bàn dưới tàu Pháp, bồi bếp ở khách sạn Luân Đôn và làm thợ nhiếp ảnh… chỉ toàn là những lao động cơ bắp, không thấy trí tuệ Hồ Chí Minh ở chỗ nào cả! Có lẽ những nhà lãnh đạo Việt Nam sợ quần chúng hiểu rằng ông là thành phần thuộc tầng lớp trên chứ thực chất không phải là bần cố nông và thợ thuyền, giai cấp lãnh đạo cách mạng?
Xin lưu ý, bất cứ quốc gia nào coi rẻ và khinh miệt trí thức thì nhất định sẽ thất bại, lịch sử đã từng chứng minh thực tế đó.
Qua nghiên cứu tôi thấy rằng:
– Hồ Chí Minh chọn việc bồi bàn trên tàu là để có điều kiện đi đến nhiều quốc gia.
– Ông chọn việc làm ở khách sạn là nơi có điều kiện tiếp xúc được với nhiều chính khách.
Thế nhưng người ta hiểu sai rằng Hồ Chí Minh làm đủ mọi nghề chỉ để kiếm sống. Không đúng! Tôi đã đến Luân Đôn tìm hiểu và thấy Nguyễn Ái Quốc kết thân với một số văn hào, nghệ sĩ danh tiếng, trong đó có vua hài Charlie Chaplin.
Người ta đồn rằng Hồ Chí Minh biết nhiều thứ tiếng, nhưng theo kết quả tìm hiểu của tôi thì ông biết khá sành sỏi 12 thứ tiếng.
Sau khi tôi đã đi đến những nơi có dấu chân ông đã đi qua, gặp lại những người biết về ông, tôi đi đến kết luận rằng Hồ Chí Minh lúc còn trẻ là một thanh niên rất đẹp trai. Tôi ngưỡng mộ ông cả bằng đầu óc khoa học của mình, đồng thời bằng cả trái tim của một người phụ nữ hậu thế.
Khi tôi đã yêu ông và tôn kính ông ở góc độ một nhà sử học thì tôi nghĩ ngay đến tượng Nữ thần Tự do ở quê hương mình. Tôi là nhà sử học nên đã lật ra xem những trang ghi cảm tưởng của mọi chính khách khi họ đến tham quan và chiêm ngưỡng tượng bức tượng này.
Các chính khách thường ca ngợi Ngôi sao tỏa sáng trên vòng Nguyệt quế và ánh sáng tự do. Nhưng Nguyễn Tất Thành chỉ nhìn dưới chân bức tượng và ghi: “Ánh sáng trên đầu Nữ thần Tự do tỏa rộng khắp trời xanh, còn dưới chân tượng thần thì người da đen đang bị chà đạp; số phận người phụ nữ bị chà đạp. Bao giờ người da đen được bình đẳng với người da trắng? Bao giờ có sự bình đẳng giữa các dân tộc? Và bao giờ phụ nữ được bình đẳng với nam giới?”.
Chỉ có Nguyễn Tất Thành nhìn vào số phận con người chứ không chiêm ngưỡng hào quang tỏa sáng từ bức tượng. Chính vì thế mà hôm nay tôi tìm đến con người này – Hồ Chí Minh để xem giữa lời nói và việc làm của ông có tương phản không?
Hồ Chí Minh quả thật con người nói đi đôi với làm. Tôi đã vào nhà của ông, quan sát tài sản của ông. Nhưng ông không có tài sản riêng.
Thật rất lạ và hiếm thấy, có những chính khách khi cầm quyền ban hành sắc lệnh tôn trọng và bình đẳng cho phụ nữ nhưng khi sắc lệnh ký xong thì bản thân họ lại vào nhà thổ, cho phép phát triển kỹ nghệ “đàn bà”. Thậm chí có một vị Tổng thống Mỹ có đến 3 – 4 tình nhân. Nhưng Hồ Chí Minh, từ khi đứng bên tượng Nữ thần Tự do cho tới khi làm người đứng đầu một quốc gia và qua đời, cuộc đời ông vẫn vắng hơi ấm của đàn bà.
Hồ Chí Minh là một con người vĩ đại. Ông càng vĩ đại hơn ở chỗ ông là một con người bình thường sống hòa mình vào cuộc sống đời thường. Tôi đọc nhiều tư liệu về ông và biết ông được nhiều phụ nữ yêu thương. Bà Lared theo đuổi Nguyễn Ái Quốc nhiều năm. Trong những đêm đi họp chi bộ về hai người đi bên nhau trên bờ sông Seine, một lần bà tỏ tình mà Nguyễn Ái Quốc không mềm lòng.
Khi qua đời, bà để lại cuốn nhật ký và hiện giờ con gái bà đang giữ. Tôi được đọc quyển nhật ký đó. Con gái bà cũng nói với tôi: “Mẹ tôi yêu Nguyễn Ái Quốc”. Tôi phải đi tìm cho được những bằng chứng như vậy mới đủ cơ sở khẳng định nhân cách một con người của thời đại.
Tôi cũng đến khách sạn Boston, ở Đông Bắc nước Mỹ, nơi Nguyễn Tất Thành ở đó làm thợ nặn bánh mì gần một năm trời. Các văn hào châu Âu qua Mỹ cũng thường ở khách sạn này. Tại đây có một cô gái quốc tịch Mỹ gốc Pháp tên Colet đã yêu say đắm Nguyễn Tất Thành. Colet khuyên dụ Nguyễn Tất Thành đi với mình và tỏ ý muốn kết hôn với ông, nhưng ông đã từ chối và tìm cách an ủi Colet. Sau đó một thời gian, Colet trở thành một nhà văn lớn có tên tuổi. Bà Colet kể rằng Nguyễn Tất Thành đã tâm sự với bà như sau: “…Nếu tôi muốn có một tấm bằng thì tôi đã tham gia cuộc thi năm 1904 ở trong nước, vì lúc đó tôi có một người con gái ở quê nhà tôi yêu mà đành bỏ lại trên bến cảng để ra đi…”.
Tôi có đọc một bài hồi ký đăng trên Tạp chí Lịch sử quân sự của Viện quân sự Hoa Kỳ, do một số sĩ quan Anh – Mỹ trong quân đội của Đồng Minh khi sang Đông Dương đóng ở Cao Bằng, có tựa đề “Tôi sống cạnh Chủ tịch Hồ Chí Minh từ những ngày đầu khởi nghĩa”. Họ kể lại, có dịp tiếp xúc với Chủ tịch Hồ Chí Minh, họ hỏi: “Không phải tò mò mà trên danh nghĩa là người đàn ông với nhau, tại sao Chủ tịch Hồ Chí Minh không lấy vợ, không lập gia đình?”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh trả lời một cách chân tình và thân mật: “Khi còn trẻ phải đi hoạt động cách mạng, khi giành được độc lập thì đã già, nên không dám tính chuyện đó. Trước khi tôi ra đi, tôi có yêu một người con gái, người con gái đó cũng rất yêu tôi. Nhưng phải dừng lại chuyện yêu đương, sau nhiều năm mất liên lạc, tôi không biết người con gái đó đang ở đâu, còn hay mất”.
Tôi đã đi Quảng Châu và tôi biết Nguyễn Ái Quốc còn có một người yêu nữa tên Lý Phương Liên (bí danh), thư ký của Đông Phương bộ thuộc Cục Phương Nam. Bà trú ở cơ sở cách mạng trên phố Văn Minh, Quảng Châu, Trung Quốc trên danh nghĩa là “vợ” của Lý Thụy (bí danh của Nguyễn Ái Quốc). Khi ông Phạm Văn Đồng cùng một số người trong tổ chức Việt Nam Thanh niên Cách mạng Đồng chí hội sang dự một khóa học chính trị tại nhà số 13 phố Văn Minh, tưởng Lý Phương Liên là “vợ” của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhưng sau mới biết thực tế không phải như vậy, đây chỉ là việc ngụy trang để che mắt mật thám.
Tôi không coi vấn đề này quan trọng, tuy vậy, thời gian tôi đến Liên Xô, tôi cũng biết có một cô gái Nga yêu ông, yêu tới mức bà ta khi không lấy được Nguyễn Ái Quốc, bà suốt đời ở vậy cho đến già rồi qua đời. Có một nhân chứng người Nga được bà tâm sự kể lại với tôi rằng: “Hai người yêu nhau nhưng không dám lấy. Nguyễn Ái Quốc nói lấy vợ thì phải để lại địa chỉ, phải có con, phải có trách nhiệm làm chồng, làm cha và rồi thế nào mật thám cũng phát hiện ra, cho nên Nguyễn Ái Quốc không lấy vợ, và tôi cũng không lấy chồng…”.
Tổng hợp
Nguồn: Cánh cò
