Không dùng khái niệm “xuất khẩu lao động”

“Từ nay không dùng khái niệm “xuất khẩu lao động” mà sử dụng từ trong luật: Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài”.

Ông Đào Ngọc Dung – Bộ trưởng Bộ LĐ-TB-XH nhấn mạnh khi báo cáo giải trình, tiếp thu một số vấn đề mà đại biểu Quốc hội quan tâm tại phiên thảo luận ở Hội trường chiều 17/6 về dự án Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng (sửa đổi).

Người đứng đầu ngành LĐ-TB-XH cho biết, Luật hiện hành từ khi ra đời đã từng bước đi vào cuộc sống, đem lại hiệu quả thiết thực. Hàng năm có khoảng hơn 100.000 người Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Hiện có 580.000 người đang lao động ở 43 quốc gia, vùng lãnh thổ.

Nhấn mạnh đây là lĩnh vực thời gian được quan tâm nên phát triển tương đối nhanh, ông Đào Ngọc Dung dẫn số liệu cho thấy Philippines coi đây là ngành công nghiệp, đào tạo cơ bản, bình quân đưa đi lao động 1 triệu người/1 năm với nguồn thu bình quân cho ngân sách khoảng 20 tỷ USD. Việt Nam khoảng 5 tỷ USD và tỉnh cao nhất xấp xỉ 300 triệu USD/1 năm.

Về thị trường, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB-XH cho biết những thị trường truyền thống tiếp tục được duy trì như Hàn Quốc, Đài Loan, Nhật Bản. Chúng ta cũng mở được một số thị trường mới như Đức, Ba Lan, Rumania và gần đây là Hungaria.

Một trong những hạn chế được chỉ ra từ đầu nhiệm kỳ là tình trạng lao động bỏ trốn ở lại bất hợp pháp cũng được cải thiện. Như thị trường Hàn Quốc, với nhiều giải pháp được hai bên thực hiện thì tỷ lệ bỏ trốn từ 56% đến nay còn 24%, thấp hơn so với cam kết với nước bạn là 30% và thấp hơn nhiều quốc gia.

Tuy vậy, theo ông Đào Ngọc Dung, vẫn còn nhiều thách thức, yếu kém, nhất là tình trạng môi giới bất hợp páp, vi phạm hợp đồng, nhiều trường hợp vi phạm làm ảnh hưởng hình ảnh Việt Nam, đối với huyện nghèo có quan tâm nhưng số lượng lao động được đưa đi không nhiều…

Nhấn mạnh Bộ cùng các địa phương thời gian qua có nhiều sự chấn chỉnh, người đứng đầu ngành LĐ-TB-XH cho biết đã xử phạt tới 118 doanh nghiệp trong tổng số 459 doanh nghiệp. Do đó, tình hình có nhiều tiến bộ.

Về hình thức, Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết hiện nay các hình thức: Lao động đi qua doanh nghiệp được cấp giấy phép của Bộ; đi qua doanh nghiệp trúng thầu nhận công trình ở nước ngoài; qua doanh nghiệp và cá nhân tổ chức đàu tư ra nước ngoài; theo hợp đồng lao động tự do được giao kết hợp đồng và đăng ký với cơ quan quản lý lao động địa phương.

Đề cập lao động ở nước ngoài thông qua kỳ nghỉ, ông Đào Ngọc Dung nhấn mạnh phải đưa vào luật và hiện đang thí điểm ở thị trường Australia. Năm 2020 có 1.500 trường hợp được đi, đăng ký qua Bộ và sau khi được Sứ quán ở Australia nhất trí thì quá trình du lịch mới được lao động, khác với việc ai đó sang nước bạn rồi mới tìm kiếm việc làm.

Một hình thức mới xuất hiện cách đây 2 năm là giữa các địa phương của Việt Nam với địa phương ở nước khác hợp tác lao động ngắn hạn và hết thời vụ thì trở về. UBND tỉnh ký kết thì phải có cơ quan đứng ra giúp UBND tỉnh là đơn vị sự nghiệp, chính là Trung tâm Lao động trực thuộc tỉnh hay thuộc Sở LĐ-TB-XH và đây không phải pháp nhân mới. Đơn vị này tương đương như đơn vị sự nghiêp công lập ở bộ ngành mà luật cho phép.

“Về bản chất, ngoài 5 loại hình trên thì không bị luật này chi phối vì nguyên tắc là phải có hợp đồng. Nếu không theo hợp đồng là như bất hợp pháp, ví dụ như 39 người gặp nạn ở Anh” – ông Đào Ngọc Dung nhấn mạnh, đồng thời cho biết Ban soạn thảo sẽ tiếp tục nghiên cứu về chính sách, nhất là với lao động sau khi từ nước ngoài về, thời hạn giấy phép, tiêu chuẩn thành lập doanh nghiệp…

“Chúng tôi muốn Quốc hội ủng hộ từ nay trở đi không dùng khái niệm “xuất khẩu lao động” mà sử dụng từ trong luật này để điều chỉnh. Ngoài ra, Luật quy định rõ không có sự tham gia của nước ngoài, không có đóng góp cổ phần, góp vốn, sở hữu hay đứng pháp nhân lĩnh vực này” – Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nói.

Ngọc Thành/VOV