Bộ vest cụ Tổng mặc lúc tuyên thệ nhậm chức Chủ tịch nước cũng là bộ vest ông đã mặc 12 năm, kể từ khi nhậm chức Chủ tịch Quốc hội.
Theo nhận xét của bạn học tại Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội (tiền thân của Đại học Quốc gia Hà Nội) thì cụ Tổng có cuộc sống trong sạch, giản dị, thông minh, biết mọi “lẽ đời”.
Ông Dương Đức Quảng, một người bạn học của cụ Tổng, kể lại: “Khi học đại học, anh Trọng học giỏi, luận văn tốt nghiệp đạt xuất sắc, được kết nạp vào Đảng trong trường. Ra công tác, anh về Tạp chí Cộng sản, sau đó đi làm nghiên cứu sinh trong nước và nước ngoài, đã bảo vệ học vị Phó Tiến sĩ (nay là Tiến sĩ) tại Liên Xô.
Về nước anh trở lại công tác tại tạp chí Cộng sản, rồi lần lượt đảm nhiệm các chức vụ quan trọng: Tổng Biên tập tạp chí Cộng sản, Bí thư Thành ủy Hà Nội, Chủ tịch Quốc hội, Tổng Bí thư Ban chấp hành Trung ương Đảng. Có thể nói con đường làm quan của anh Trọng khá hanh thông. Anh không phải là con nhà cách mạng nòi, sinh ra trong gia đình nông dân quê ở huyện Đông Anh, Hà Nội”.
Khi công tác ở Tạp chí Cộng sản, được mời về Trường đại học Tổng hợp Hà Nội nói chuyện, ông đã nói với giảng viên đến mời: “Cậu đừng câu nệ, cứ lấy xe đạp đến đón mình là được”. Trong lần Trường Nguyễn Gia Thiều tổ chức mừng thọ thầy hiệu trưởng cũ, ông là Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội nhưng vẫn đi xe máy để đến trường với tình cảm chân thành của học trò cũ đối với nhà trường, với thầy cô.
Trong một dịp hội cựu sinh viên Khoa Ngữ văn về thăm nơi trường sơ tán trong thời kỳ Kháng chiến chống Mỹ ở huyện Ðại Từ (Thái Nguyên), ông vẫn đi xe chung cùng các bạn học cũ dù đã trở thành Chủ tịch Quốc hội, sau đó tự bỏ tiền túi mua chiếc TV tặng địa phương nhưng lại nói đó là quà của lớp.
Là Tổng Bí thư, nhưng trong lần gặp thầy cô giáo, bạn bè cũ, ông vẫn khiêm nhường: “Xin cho em, cho tôi được để mọi chức tước ngoài căn phòng này. Em đến đây mãi mãi là học trò của các thầy, các cô ngày nào. Tôi đến đây mãi mãi là bạn học cùng lớp của các bạn. Có nhiều bạn trong lớp chúng ta giỏi hơn tôi nhưng cuộc sống không gặp may mắn. Còn tôi gặp may mắn hơn các bạn. Chức tước như phù vân, còn lại mãi với nhau là tình thầy trò, bè bạn. Mong chúng ta luôn giữ được điều đó…”
Ở cương vị lãnh đạo cao nhất của Ðảng và Nhà nước, công việc rất bận rộn nhưng khi Tết đến Xuân về, ông vẫn dành thời gian viết thư tay chúc sức khỏe cô giáo dạy mình thời niên thiếu.
Cụ Tổng có hai người con, môt gái một trai đều là những viên chức nhà nước và là các công dân bình thường như bao người khác. Nếu gặp họ trong công việc hay cuộc sống thường ngày, không thể biết bố họ là Tổng Bí thư vì chẳng bao giờ hai người tự nói ra điều này.
Lần gả chồng cho con gái, ngoài gia đình và họ hàng thì ông cụ chỉ mời những bạn bè thân thiết từ hồi học phổ thông, đại học và sau này đến dự đám cưới, còn những người khác, kể cả những người quyền cao chức trọng nhưng không phải là bạn lâu năm thì không mời. Đám cưới tổ chức giản dị, chỉ có tiệc trà, hoa quả và bánh ngọt, không có cỗ bàn linh đình.
Đám cưới con trai ông cụ cũng chỉ tổ chức trong nội bộ gia đình, mời rất ít bạn bè của hai vợ chồng ông cụ và hai con chứ không mời rộng rãi. Chỉ sau đám cưới, gia đình ông cụ mới gửi thiếp báo hỷ tới bạn bè.
Đối với bạn bè ở lớp, khi biết tin bố mẹ, vợ hoặc chồng của các bạn qua đời, hoặc các con lấy vợ gả chồng, ông cụ đều đến tận nhà chia buồn hoặc chia vui với bạn bè. Ông cụ là thế, lúc nào cũng tử tế với mọi người.
Chính vì sự tử tế và trong sạch của ông cụ mà kẻ thù luôn muốn hạ bệ uy tín, tìm mọi cách để moi được điểm yếu, dấu hiệu không trong sạch hay thậm chí là một vết bẩn nhỏ trên vạt áo… Nhưng dù cố gắng thế nào đi nữa thì mọi nỗ lực đều vô ích, chúng không thể tìm ra được bất kỳ điều gì dù chỉ là tin đồn.
Sự bất lực khiến chúng chẳng làm được gì khác ngoài việc gọi ông cụ là “lú” và “thân Tàu”, trong khi ông là một trong những người cứng rắn, kiên quyết nhưng cũng mềm dẻo và khéo léo nhất trong quan hệ ngoại giao với Trung Quốc.
Đất nước này vẫn còn phúc phần, khi mỗi thời điểm cam go lại có những con người tài năng đức độ để dẫn dắt con tàu Việt Nam vượt qua sóng gió khó khăn trong thủy triều lịch sử.
Chúc mừng sinh nhật và chúc sức khỏe cụ Tổng, vị thuyền trưởng, người Cộng Sản chân chính và người đốt lò vĩ đại!
