Những ngày gần đây, vấn đề gian lận thi cử lại tiếp tục xôn xao dư luận, nhất là vụ việc nâng điểm thi THPT quốc gia tại Hòa Bình, Hà Giang sau khi các trường CAND xác minh, trả về địa phương 28 thí sinh đỗ vào bằng điểm ảo. Nhiều bạn đọc tỏ ra lo lắng: ngoài 28 người liệu còn ai khác? Các trường Công an đã trả về địa phương vậy các trường đại học khác thì sao? Liệu đây là hiện tượng cá biệt hay còn nơi nào khác… Nhưng cũng có người tỏ ra lạc quan trước phản ứng kịp thời cơ quan chức năng xử lý nghiêm khắc những kẻ biến chất đã tiếp tay gian lận hay việc các trường CAND đã sàng lọc loại bỏ những thí sinh không đủ năng lực có lien quan đến vụ việc này. Nhưng cũng có người vì sốt sắng quá mà “ví von” rằng “đầu và trộm điểm, đầu ra cướp tiền, gọi là đầu trộm đuôi cướp”. Thực tế, thì gian lận thi cử vốn là câu chuyện không mới, từ khi có thi cử là có gian lận thi cử; nó xảy ra ở mọi thời kỳ, mọi chế độ, từ Tây sang Đông, cả nước phát triển lẫn không phát triển… dưới nhiều hình thức, thủ đoạn với quy mô, tính chất khác nhau gây nhức nhối cho chính quyền lận người dân. Và vì thế, gian lận thi cử thường bị trừng trị rất nghiêm khắc.
ảnh faceber Phạm Xuân Cần
Ở Việt Nam, theo chiều dài lịch sử, dưới các triều đại phong kiến, gian lận trong thi cử bị xử tội rất nặng, người vi phạm có thể bị bắt làm nô lệ, bỏ tù cho đến xử án tử. Điển hình có thể kể đến một vài vụ việc sử sách vẫn còn ghi:
Năm 1673, đời Lê Gia Tông, tại khoa thi Hương, Tham chính Thanh Hóa Vũ Cầu Hối nhận tiền bạc, gửi gắm học trò làm kỳ đệ tử. Phủ doãn phủ Phụng Thiên Ngô Sách Dụ làm việc trong trường thi ngầm mang sách vở vào trường, sai gia nhân làm quyển thi đưa lận vào chấm lấy đỗ, xoay tiền của. Việc bị phát giác, cả hai đều bị xử đến tội đồ (bắt làm nô lệ).
Kỳ thi cuối năm 1696, Tham tụng (người đứng đầu chính quyền trong phủ chúa Định Nam vương Trịnh Căn) là Lê Hi gửi gắm con mình trong kì thi Hương cho Sách Tuân, nhưng cuối cùng quyển thi của con Lê Hi vẫn bị đánh trượt. Sách Tuân ngầm đưa quyển thi của con Lê Hi cho các khảo quan duyệt lại lần nữa, sửa từ bị đánh trượt sang lấy đỗ. Phó đô ngự sử Ngô Hải biết chuyện nhưng ém đi không tâu báo. Sự việc bị phát giác, Sách Tuân bị xử giảo (thắt cổ chết). Ngô Hải bị bãi chức, các quan phúc, giám khảo đều bị phạt. Lê Hi là chủ mưu nhưng là quan to thì lại thoát tội.
Năm 1775, trong kỳ đệ tứ khoa thi Hội dưới thời vua Lê Hiển Tông, con trai nhà bác học nổi tiếng Lê Quý Đôn là Lê Quý Kiệt, đã đổi quyển thi cho một thí sinh khác tên Đinh Thì Trung. Khi sự việc bị phát giác, Thì Trung bị đày ra Yên Quảng, Quý Kiệt bị tước bỏ học vị cho về làm thứ dân, rồi bắt giam vào ngục cửa Đông, một thời gian sau mới được thả.
Kỳ thi Hương năm Minh Mạng thứ 15 (1834), tiến sĩ Ngô Thế Vinh được triều đình điều về trường thi Hà Nội làm giám khảo. Do vi phạm trường quy nên ông bị cách chức, tước học vị phải về nhà dạy học.
Các quan trong ngành giáo dục dính đến gian lận thi cử có thể bị xử phạt nặng gấp nhiều lần dân thường. Nếu sửa bài thi của thí sinh cũng có thể bị xử đến án tử. Điển hình là sự việc có liên quan đến “thần Siêu, thánh Quát”, diễn ra dưới thời nhà Nguyễn, năm 1841, niên hiệu Minh Mạng thứ 21. Theo đó, trong kỳ thi Hương tại trường thi Thừa Thiên, Cao Bá Quát và Phan Nhạ làm sơ khảo, ngầm lấy muội đèn làm mực chữa 24 quyển bài thi của học trò, đỗ được 5 người. Quyển thi của Trương Đăng Trinh (cháu đại thần Trương Đăng Quế) nhẽ ra bị đánh hỏng thì quan phân khảo là Nguyễn Văn Siêu nói với quan nội trường cho đỗ. Sự kiện này khiến dư luận bàn tán, triều đình tra xét. Các ông Quát, Nhạ bị khép tội xử tử, nhưng sau đó được tha cho đổi thành giảo giam hậu (giam được 3 năm thì thả). Nguyễn Văn Siêu bị tội đồ, phạt trượng nhưng sau xét lại chỉ cách chức.
Ở các quốc gia khác thì sao? Có thể kể đến Nhật Bản, một quốc gia văn minh, phát triển bậc nhất Châu Á với nền giáo dục thông minh, thế nhưng thông tin từ báo giới mới đây cho hay, có hàng loạt các trường đại học tại Nhật đã sửa điểm thi, thao túng kết quả tuyển sinh. Không những thế, đây còn là những trường đại học hàng đầu, có vai trò quan trọng, liên quan đến an nguy của chính con người như Đại học Y khoa Iwate, Đại học Y Kanazawa và Đại học Fukuoka. (Tìm đọc tại: http://tiin.vn/chuyen-muc/hoc/be-boi-giao-duc-tai-nhat-ban-hang-loat-truong-thua-nhan-sua-diem-thi-dai-hoc-thao-tung-ket-qua-tuyen-sinh.html). Gần đây nhất, là vụ việc gian lận thi cử chấn động nước Mỹ xảy ra tại các trường đại học danh tiếng như như Harvard, Yale hay Stanford khi Cảnh sát nước này cáo buộc gần 50 người trong đó có các giám đốc điều hành, các ngôi sao nổi tiếng ở Hollywood, nhà thiết kế thời trang, luật sư cao cấp và giáo sư đại học đã “đi đêm” để đưa con cái mình vào các trường đại học hàng đầu ở Mỹ. (Tìm đọc tại: https://vov.vn/the-gioi/nhung-vu-gian-lan-thi-cu-chan-dong-nuoc-my-886352.vov)
Có thể nói, giáo dục chính là “bách niên chi kế”, là quá trình “trồng người”. Nếu xảy ra gian lận trong quá trình học tập sẽ tạo ra những con người hư hỏng, không thể sử dụng được. Những vụ việc xảy ra tại Hòa Bình, Hà Giang trong kỳ thi THPT 2018 nói riêng, tại các trường đại họ danh tiếng của nhiều quốc gia nói chung đã gián tiếp gióng lên hồi chuông về những tiêu cực trong công tác giáo dục, đồng thời cũng cho thấy rằng đây là hiện tượng xảy ra có tình toàn cầu, trong mọi thời kỳ, mọi chế độ và được biểu hiện dưới nhiều hình thái khác nhau. Do vậy, để loại bỏ gian lận tiêu cực, chúng ta phải có những luận giải khách quan, toàn diện, có tính khoa học, dưới góc nhìn xã hội… tránh việc hành động nóng vội hay đánh đồng thái quá có thể sẽ tạo ra những hệ lụy không đáng có đối với bức tranh giáo dục./.
Hồ Văn
Nguồn: Thường dân
