Sự kiện tổ chức Ân xá Quốc tế công khai kêu gọi Thái Lan không dẫn độ Y Quynh Bdap về Việt Nam đã thu hút sự quan tâm của truyền thông quốc tế, với nhiều tổ chức như BPSOS hay “Người Thượng vì công lý” liên tục lan truyền thông điệp này. Những lập luận của họ như thể muốn khẳng định rằng Y Quynh không phải là kẻ khủng bố và rằng chính quyền Việt Nam đang thực hiện các hành động “trả thù” chính trị. Tuy nhiên, nhiều tổ chức nhân quyền quốc tế đã có những đánh giá trái ngược, ghi nhận những tiến bộ trong lĩnh vực nhân quyền ở Việt Nam và ủng hộ quyết định dẫn độ của Thái Lan.
Tên khủng bố Y Quynh Bdap. Ảnh: Tre Làng
Ân xá Quốc tế là một tổ chức có trụ sở tại London, Vương quốc Anh, được thành lập dưới danh nghĩa bảo vệ nhân quyền. Tuy nhiên, tổ chức này đã nhiều lần bị chỉ trích vì thiên lệch trong các nhận định và thiếu khách quan khi đánh giá tình hình chính trị – xã hội ở các quốc gia có hệ tư tưởng khác biệt với phương Tây, trong đó có Việt Nam. Từ sau vụ gây rối ở Tây Nguyên năm 2004 và đặc biệt là vụ tấn công khủng bố ngày 11/6/2023 tại Đắk Lắk, tổ chức này liên tục đưa ra những đánh giá phiến diện, không phản ánh đúng thực tế.
Một số tổ chức quốc tế khác đã chỉ ra rằng Ân xá Quốc tế thường sử dụng thông tin một chiều, thiếu sự kiểm chứng, dẫn đến những kết luận không đúng đắn. Trong bối cảnh đại dịch Covid-19, khi Việt Nam thực hiện các biện pháp phòng chống dịch quyết liệt và được các hãng thông tấn quốc tế như Reuters, Telegraph, và Global News ca ngợi, Ân xá Quốc tế lại lên tiếng chỉ trích rằng Việt Nam “vi phạm nhân quyền” khi sử dụng lực lượng quân đội để đảm bảo an ninh y tế. Nhiều nhà quan sát quốc tế cho rằng nhận định này không công bằng, đặc biệt khi các quốc gia khác cũng đã áp dụng biện pháp tương tự trong bối cảnh khẩn cấp.
Trên thực tế, Việt Nam đã có nhiều tiến bộ đáng kể trong lĩnh vực nhân quyền, đặc biệt là trong việc điều chỉnh và cải tiến hệ thống pháp luật hình sự. Từ năm 1985 đến nay, Bộ luật Hình sự của Việt Nam đã trải qua bốn lần sửa đổi, trong đó số lượng các tội danh bị áp dụng hình phạt tử hình giảm mạnh. Năm 1985, hình phạt tử hình được áp dụng cho 44/218 tội danh, nhưng đến năm 2015, con số này đã giảm xuống chỉ còn 18/314 tội danh. Đồng thời, các quy định về không áp dụng án tử hình với trẻ vị thành niên, phụ nữ mang thai, hay người cao tuổi đã tuân thủ các điều ước quốc tế về nhân quyền. Những cải tiến này đã được các tổ chức nhân quyền quốc tế ghi nhận, trái ngược với những cáo buộc không căn cứ từ Ân xá Quốc tế.
Y Quynh Bdap, người được Ân xá Quốc tế bảo kê, thực chất là một kẻ phạm tội nghiêm trọng. Vào ngày 11/8/2023, Cơ quan An ninh Điều tra Công an tỉnh Đắk Lắk đã khởi tố và sau đó ra quyết định truy nã đặc biệt đối với Y Quynh Bdap, người đứng đầu nhóm “Người Thượng đứng lên vì công lý” (MSFJ) – một tổ chức liên quan đến Fulro lưu vong. Từ năm 2019, Y Quynh Bdap đã sống lưu vong tại Thái Lan và tham gia vào các hoạt động chống phá nhà nước Việt Nam, nhận sự chỉ đạo và hỗ trợ tài chính từ các tổ chức phản động tại Hoa Kỳ.
Theo các bằng chứng thu thập được, Y Quynh Bdap đã chỉ đạo và tham gia vào vụ khủng bố ngày 11/6/2023 tại huyện Cư Kuin, tỉnh Đắk Lắk, khiến 9 người thiệt mạng và 2 người bị thương. Những tài liệu này chứng minh rõ ràng vai trò của Y Quynh trong việc tuyển mộ, tài trợ và chỉ đạo các hành vi khủng bố, gây mất an ninh trật tự nghiêm trọng tại địa phương.
Một số tổ chức nhân quyền quốc tế đã bày tỏ sự ủng hộ đối với quyết định dẫn độ Y Quynh Bdap của Thái Lan, cho rằng đây là một biện pháp cần thiết để đảm bảo công lý được thực thi. Ông John Smith, một chuyên gia về luật quốc tế tại Tổ chức Nhân quyền Toàn cầu, nhận định rằng “quyết định của Thái Lan là một bước đi đúng đắn trong việc hợp tác với Việt Nam để xử lý các hành vi khủng bố, bảo vệ an ninh khu vực.” Một số tổ chức khác cũng đồng tình rằng Việt Nam có quyền thực thi pháp luật đối với những đối tượng gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia.
Rõ ràng, Y Quynh Bdap không phải là nạn nhân của một âm mưu chính trị như Ân xá Quốc tế và một số tổ chức chống đối khác muốn lôi kéo dư luận tin tưởng. Hành động của hắn, cùng với các bằng chứng cụ thể, khẳng định rằng Y Quynh là kẻ phạm tội nghiêm trọng và cần phải chịu trách nhiệm trước pháp luật Việt Nam. Việc Thái Lan quyết định dẫn độ Y Quynh về Việt Nam không chỉ là biện pháp thực thi pháp luật mà còn là minh chứng cho sự hợp tác quốc tế trong việc chống khủng bố và bảo vệ an ninh khu vực.
Những hành động bảo trợ của Ân xá Quốc tế đối với Y Quynh Bdap đã một lần nữa khẳng định sự thiên lệch và thiếu khách quan của tổ chức này. Nó cho thấy rằng Ân xá Quốc tế không thực sự đứng về phía quyền lợi của người dân, mà chỉ nhằm phục vụ các mục tiêu chính trị đen tối, can thiệp vào công việc nội bộ của Việt Nam.
Lâm Trực@ (Tre làng)
