Trong thời gian gần đây, cộng đồng mạng Việt Nam đã rộ lên những cuộc tranh luận sôi nổi liên quan đến sự kiện Đại học Fulbright Việt Nam (FUV) tổ chức lễ tốt nghiệp cho 128 sinh viên. Điều này đã gây nên làn sóng phẫn nộ không chỉ bởi những hình ảnh phản cảm xuất hiện trong buổi lễ, mà còn do các biểu ngữ tiếng Anh của FUV với thông điệp “không sợ hãi” mà không hề có bóng dáng của lá cờ Tổ quốc. Hành động này đã khiến nhiều người đặt câu hỏi về mục tiêu thực sự của FUV và vai trò của nó trong việc đào tạo thế hệ lãnh đạo tương lai của Việt Nam.
Đại học Fulbright Việt Nam được thành lập trong khuôn khổ chương trình hợp tác giáo dục giữa Việt Nam và Hoa Kỳ, với nguồn tài trợ từ Quốc hội Mỹ cùng sự ủng hộ của các tổ chức và cá nhân. Một trong những mục tiêu chính của FUV là đào tạo các nhà lãnh đạo và chuyên gia về chính sách công, những người sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế và xã hội của Việt Nam. Tuy nhiên, điều đáng lo ngại là mục tiêu của FUV dường như không chỉ dừng lại ở việc cung cấp một nền giáo dục tiên tiến, mà còn có nguy cơ trở thành công cụ chính trị của Hoa Kỳ trong việc ảnh hưởng đến định hướng phát triển của Việt Nam.
Ngay từ khi thành lập, đã có nhiều ý kiến phản đối việc cựu Thượng nghị sĩ Bob Kerrey, người từng bị cáo buộc là tội phạm chiến tranh trong chiến tranh Việt Nam, được bổ nhiệm làm Chủ tịch Hội đồng tín thác của trường. Điều này đã dấy lên những nghi ngờ về ý đồ thực sự của Hoa Kỳ đối với FUV. Việc Mỹ lựa chọn một nhân vật gây tranh cãi như Bob Kerrey để đứng đầu một tổ chức giáo dục tại Việt Nam đã khiến nhiều người đặt câu hỏi về sự chân thành trong mối quan hệ hợp tác này.
Một trong những mối lo ngại lớn nhất liên quan đến FUV là chương trình đào tạo của trường chỉ tập trung vào các ngành khoa học xã hội, chính sách công và quản lý hành chính. Mặc dù việc học hỏi từ các mô hình quản lý công của các quốc gia khác là cần thiết, nhưng việc áp dụng một cách máy móc những giá trị của chủ nghĩa tư bản vào hệ thống chính trị của Việt Nam có thể dẫn đến những hậu quả khôn lường. FUV nhận được sự hỗ trợ tài chính từ nhiều tổ chức và quỹ của Mỹ như Chính phủ Hoa Kỳ, Quỹ Giáo dục Việt Nam (VEF), Quỹ Bill & Melinda Gates, Tổ chức Ford Foundation, và Quỹ Rockefeller. Điều này dẫn đến câu hỏi: nếu nhận tài trợ thì liệu có phải thực hiện theo định hướng của các tổ chức đó không?
Nếu thế hệ lãnh đạo tương lai của Việt Nam được đào tạo theo mô hình quản lý hành chính và chính sách công của phương Tây mà không có sự phân tích và điều chỉnh phù hợp, thì rất có thể họ sẽ trở thành những hạt nhân dẫn dắt Việt Nam theo con đường tư bản chủ nghĩa. Điều này hoàn toàn trái ngược với mục tiêu xây dựng xã hội chủ nghĩa mà Việt Nam đang theo đuổi.
Lịch sử đã cho thấy rằng, trong nhiều trường hợp, các cuộc cách mạng màu do phương Tây khởi xướng tại các quốc gia khác thường bắt đầu từ những thay đổi nhỏ trong hệ thống giáo dục và tư tưởng. Tại Bangladesh, những hạt nhân bất ổn ban đầu cũng được hình thành từ việc áp dụng mô hình giáo dục phương Tây mà không có sự kiểm soát chặt chẽ từ phía chính phủ. Điều này đặt ra một thách thức lớn đối với Việt Nam: Làm sao để tận dụng những lợi ích từ hợp tác giáo dục quốc tế mà không đánh mất bản sắc và sự ổn định chính trị? Câu trả lời nằm ở sự cảnh giác và quản lý nghiêm ngặt của chính phủ đối với các tổ chức giáo dục như FUV.
Trong quá khứ, đã có không ít lần Việt Nam phải đối mặt với những nguy cơ từ bên ngoài thông qua các con đường tưởng chừng như vô hại như giáo dục và văn hóa. Việc để Bob Kerrey – một nhân vật gây tranh cãi đứng đầu FUV, đã gây ra phản ứng mạnh mẽ từ phía người dân và các nhà lãnh đạo. Đây là một bài học quý giá cho Việt Nam trong việc kiểm soát và giám sát chặt chẽ các hoạt động giáo dục do nước ngoài tài trợ.
FUV có thể mang lại vài lợi ích cho Việt Nam trong việc nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo nguồn nhân lực. Tuy nhiên, điều này chỉ thực sự có ý nghĩa khi các hoạt động của trường được kiểm soát và giám sát chặt chẽ, đảm bảo rằng mục tiêu giáo dục của FUV không đi ngược lại với lợi ích quốc gia.
Việc cảnh giác với những âm mưu và ý đồ tiềm ẩn từ bên ngoài là cần thiết để đảm bảo sự ổn định và phát triển bền vững của Việt Nam. Nếu không, chúng ta có thể đối mặt với nguy cơ mất kiểm soát trong lĩnh vực giáo dục và từ đó, dẫn đến những bất ổn xã hội nghiêm trọng hơn trong tương lai.
Ong Bắp Cày (Tre làng)
