Trang The Diplomat vừa có bài viết với tiêu đề “What Vietnam’s President Sought to Achieve at the 76th UNGA” (Chủ tịch nước Việt Nam đã đạt được thành tích gì tại UNGA lần thứ 76) để nói về những thành công của Việt Nam cũng như của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc tại HĐBA Liên hợp quốc lần thứ 76 vừa diễn ra tại Mỹ.
Sau đây, Cánh Cò xin được lược dịch bài viết trên trang The Diplomat.
Mở đầu bài viết, trang Diplomat đưa ra nhận định rằng, Việt Nam được xem là một cường quốc tầm trung đang hội nhập sâu rộng vào chuỗi cung ứng toàn cầu, vì thế Việt Nam rất quan tâm đến tương lai của chủ nghĩa đa phương toàn cầu.
Trong tình hình hiện tại, cả Việt Nam và Liên hợp quốc đều đang phải đối mặt với những thời điểm đầy thách thức. Đại dịch COVID-19 và các vấn đề liên quan của nó đã gây áp lực không chỉ lên lĩnh vực y tế mà còn cả các lĩnh vực quan trọng khác như kinh tế, an ninh và hợp tác quốc tế. Các tổ chức đa phương, bao gồm cả Liên Hợp Quốc, đã cố gắng cung cấp hàng hóa công cộng cho thế giới, chẳng hạn như phân phối vaccine thông qua chương trình COVAX, nhưng nhu cầu thực sự vẫn chưa thể đươc đáp ứng đầy đủ cho các quốc gia.
Trong khi các rạp chiếu toàn cầu đang chiếu đầy rẫy các bộ phim truyền hình, bao gồm các tập mới về cuộc cạnh tranh các cường quốc, thì Việt Nam đang phải vật lộn để vượt qua những thách thức do đại dịch Covid-19 gây ra. Và Việt Nam cũng không ngoại lệ khi biến thể Delta viếng thăm.
Do đó, Chủ tịch Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc đã đến Liên Hợp Quốc vào tuần trước với những câu hỏi lớn cần giải. Trong số các mục tiêu chính của Chủ tịch Nguyễn Xuân Phúc là tìm kiếm sự hợp tác quốc tế lớn hơn trong cuộc chiến chống lại COVID-19. Vaccine và tiếp cận vaccine phải được đặt lên hàng đầu trong chương trình nghị sự toàn cầu.
Việt Nam đã nhận được hàng triệu liều, nhưng vẫn cần hàng triệu liều nữa. Để sớm khôi phục lại các hoạt động kinh tế xã hội, Chính phủ đã không ngại ngần trong việc tìm kiếm vaccine thông qua các kênh ngoại giao và thương mại. Do đó, Chủ tịch Nguyễn Xuân Phúc có lý do chính đáng để ghé qua trụ sở của Pfizer vào ngày 23/9 để thảo luận về các hợp đồng vaccine đã được ký kết.
Nhưng cách tiếp cận của Việt Nam với Liên hợp quốc còn vượt xa các vấn đề trong ngày. Đó là những thành công một cách vô cùng khéo léo mà ít quốc gia nào trên thế giới có thể làm được trong bối cảnh hiện tại. Nhưng với Việt Nam, không điều gì là không thể.
Thứ nhất, đại dịch đang diễn ra rất nghiêm trọng, nhưng nó sẽ không kéo dài mãi mãi. Theo lời của Yuval Noah Harari, không chỉ bản thân đại dịch mà cả các vấn đề kinh tế gây ra, chẳng hạn như gián đoạn chuỗi cung ứng, có thể được giải quyết một cách hiệu quả bằng hợp tác toàn cầu. Nhân loại đã vượt qua nhiều cuộc khủng hoảng kinh tế và sức khỏe trước đây. Các chính phủ trên thế giới, bao gồm cả Việt Nam, hiểu rằng quản trị quốc gia và quốc tế là đa hướng và đa tầng. Đối phó với đại dịch chỉ là một trong những thách thức mà nó phải đối mặt.
Thứ hai, bất chấp những khó khăn hiện tại, Việt Nam vẫn tự tin sẽ vượt qua được khủng hoảng và do đó cần chủ động chuẩn bị cho các mục tiêu chiến lược khác, trong đó quan trọng nhất là phát triển kinh tế. Tuần trước, Việt Nam đã nới lỏng các yêu cầu về khoảng cách xã hội đối với COVID-19. Về dài hạn, Việt Nam đã đặt ra thời hạn đầy tham vọng (và khả thi theo tính toán của một số nhà kinh tế) để trở thành một nước phát triển có thu nhập cao vào năm 2045. Với các chương trình phát triển và các mục tiêu phát triển bền vững của mình, Liên hợp quốc chính là nơi có thể cung cấp các nguồn lực và công cụ cần thiết để việc thực hiện mục tiêu này.
Cơ quan toàn cầu cũng là một địa điểm quan trọng để Việt Nam có thể giải quyết các vấn đề an ninh của mình, chẳng hạn như căng thẳng ở Biển Đông. Liên hợp quốc đã và đang thường xuyên nhận được các công hàm và bài phát biểu của Việt Nam thể hiện lợi ích và nguyên tắc của Việt Nam liên quan đến Biển Đông.
Thứ ba, Liên Hợp Quốc được sử dụng cho các mục đích khác ngoài trao đổi đa phương và cả các cam kết song phương là vấn đề quan trọng. Đương nhiên, Việt Nam cũng không ngoại lệ trong việc tìm cách tận dụng các cơ hội mà Đại hội đồng Liên hợp quốc mang lại. Các cuộc gặp bên lề dành cho Chủ tịch Nguyễn Xuân Phúc do Đại sứ quán Việt Nam tại thủ đô Washington và Phái đoàn thường trực của Việt Nam tại LHQ tổ chức là một nội dung quan trọng trong chương trình của chuyến đi, từ gặp gỡ các nhà lãnh đạo thế giới, cộng đồng doanh nghiệp đến những nhân vật có ảnh hưởng như Tổng thống Moon Jae-in của Hàn Quốc cho đến ông John Kerry, sa hoàng về biến đổi khí hậu của chính quyền Biden.
Và có một điều cần lưu ý rằng, các cuộc gặp trực tiếp bao giờ cũng đạt được ưu thế cao hơn trong ngoại giao quốc tế vì tất cả những gián đoạn trong việc đi lại do COVID-19 gây ra. Ngoại giao mạng giúp ích nhưng “vỗ vai” cũng cần thiết trong các mối quan hệ giữa con người với nhau. Hơn nữa, Việt Nam là một trong những quốc gia “toàn cầu hóa” nhất trên thế giới và với mạng lưới quan hệ ngoại giao gồm 189 nước, vì thế Việt Nam hiểu rõ hơn ai hết vấn đề này. Trước các cuộc họp của Liên Hợp Quốc, ông đã có chuyến thăm quan trọng tới Cuba, người bạn đặc biệt của Việt Nam, đồng thời cam kết sẽ phối hợp song phương nhiều hơn trong sản xuất vaccine.
Thứ tư, nhìn từ phía bên kia đường, nhiều nhà lãnh đạo doanh nghiệp và quốc gia khác cũng có thể muốn đến nói chuyện với Chủ tịch nước Việt Nam. Một động lực quan trọng đằng sau mệnh lệnh đó là việc nối lại chuỗi cung ứng toàn cầu mà Việt Nam đã trở thành một mắt xích ngày càng quan trọng. Theo một bài báo được Bloomberg xuất bản vào tháng trước thậm chí còn mô tả Việt Nam đang ở “tuyến đầu của cuộc chiến giành chuỗi cung ứng toàn cầu”.
Ngày nay, có thể dễ dàng thấy các thương hiệu toàn cầu thành lập cơ sở sản xuất và trụ sở ngành tại Việt Nam. Bao gồm Nike, Adidas, Samsung, Apple và Intel… Và Đại hội đồng Liên hợp quốc hàng năm luôn mang lại cơ hội kinh doanh cho các quố gia tham dự, và trong bối cảnh đại dịch này Việt Nam lại đang là điểm đến an toàn và tiềm năng cho các tập đoàn toàn cầu. Vì vậy, việc Chủ tịch Nguyễn Xuân Phúc gặp gỡ một số đại diện của các tập đoàn đa quốc gia như GE, CFM International, AviaWorld LCC, Cantor, Fitzgerald, Weidner Asset Management, Steelman Partners, The Delong, Valero và AGP là điều hợp lý.
Cuối cùng, tương tự như các nước vừa và nhỏ khác, Việt Nam phải luôn mong muốn tăng cường niềm tin và đầu tư vào chủ nghĩa đa phương. Có thể nhận thấy rõ qua việc Việt Nam đã cử các quan chức ngoại giao hàng đầu của mình tới Liên hợp quốc, ASEAN và các tổ chức đa phương khác vì cho rằng chủ nghĩa đa phương có tầm quan trọng chiến lược. Sự cạnh tranh quyền lực ngày càng gia tăng giữa các cường quốc và sự gia tăng không thể ngăn cản về mức độ phụ thuộc lẫn nhau giữa các quốc gia, như có thể thấy trong đại dịch COVID-19 và các tác động của biến đổi khí hậu, đòi hỏi nhiều hơn các nỗ lực từ các mối quan hệ đa phương.
Trong bối cảnh đó, một số nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng các cường quốc tầm trung có thể đóng góp hiệu quả vào việc giải quyết các vấn đề liên quan đến quản trị toàn cầu và khu vực. Với tư cách là một cường quốc bậc trung, Việt Nam đã rất tích cực trong việc cung cấp các ý tưởng, nền tảng và nguồn lực cho các chủ trương đa phương từ các chương trình kết nối ASEAN đến các hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc.
Ông Nguyễn Xuân Phúc đến New York lần này để tạo tiền đề cho việc Việt Nam kết thúc nhiệm kỳ 2020-2021 với tư cách là thành viên không thường trực của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc. Và đương nhiên, tư cách thành viên của Việt Nam sẽ được toàn thế giới ghi nhớ vì tập trung cao độ vào các chủ đề quan trọng như bảo vệ người dân và các công trình cơ sở hạ tầng thiết yếu ở các khu vực xung đột, bảo vệ phụ nữ và trẻ em trong các cuộc xung đột vũ trang, giải quyết bom mìn do chiến tranh để lại, hoạt động gìn giữ hòa bình của Liên hợp quốc, khí hậu thay đổi, và cả những thách thức về hòa bình và an ninh.
Vì những lý do trên, sự hiện diện của Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc tại Đại hội đồng Liên hợp quốc lần thứ 76 không chỉ đơn giản là một chuyến công du, góp mặt như bình thường. Nguyên Phó Thủ tướng Vũ Khoan, một trong những nhà ngoại giao giỏi nhất của Việt Nam, từng nói rằng muốn ngoại giao hiệu quả, người ta phải đặt ra được những mục tiêu vừa phản ánh lợi ích thiết thân của dân tộc vừa phù hợp với xu thế của thời đại. Với sự sắp xếp như vậy, chuyến thăm của Chủ tịch Nguyễn Xuân Phúc chính cơ hội tốt để thực hiện cả hai mục tiêu này.
Bảo Trâm (Theo The Diplomat)
Nguồn: Cánh cò
