Ngày 25/4/2021, Ủy ban tự do tôn giáo quốc tế Mỹ (UNCIRF) ra Bản báo cáo tình hình tự do tôn giáo thế giới 2021 nhằm đánh giá tình hình tự do tôn giáo trên toàn thế giới. Trong đó, USCIRF đưa Việt Nam vào danh sách “các nước được khuyến nghị cần quan tâm đặc biệt về tôn giáo” (CPCs – Countries Recommended for Designation as Countries of Particular Concern). Cụ thể, trong phần Việt Nam dài khoảng 2 trang, tổ chức này tiếp tục vu cáo: “Chính phủ Việt Nam đã ráo riết thi hành Luật về Tín ngưỡng và Tôn giáo mới được thông qua và vi phạm một cách có hệ thống sự tự do tôn giáo, không chỉ là với các nhóm tôn giáo độc lập mà còn của các nhóm được chính phủ công nhận”, đồng thời lấy những ví dụ chứng minh cho đánh giá này như:
“Nhà cầm quyền tiếp tục đàn áp các cộng đồng thiểu số tôn giáo độc lập, bao gồm cả người Hmong theo đạo Tin lành và Người Thượng theo đạo Thiên chúa, Phật giáo Hòa Hảo, Phật giáo Thống nhất, Tín đồ Cao Đài, Công giáo, và các học viên Pháp Luân Công. Người dân các cộng đồng thiểu số phải đối mặt với cuộc đàn áp đặc biệt nghiêm trọng vì thực hành hòa bình đức tin của họ, bao gồm bạo hành thể xác, giam giữ, bỏ tù và buộc từ bỏ đức tin. Ước tính có khoảng 10.000 tín đồ Cơ đốc giáo người Hmong và người Thượng ở Tây Nguyên vẫn không có quốc tịch vì chính quyền địa phương đã từ chối cấp giấy chuyển hộ khẩu và chứng minh thư để trả đũa việc từ chối từ bỏ đức tin của họ. Trong năm, các cơ quan chức năng trung ương và địa phương đã nỗ lực để tái định cư những người theo đạo Cơ đốc Hmong tại Tiểu khu 179 của Huyện Đam Rông thuộc tỉnh Lâm Đồng, nhưng tính đến tháng 12/2020 việc này vẫn chưa hoàn thiện.”
“Chính phủ cũng tiếp tục quấy rối và can thiệp vào sinh hoạt tôn giáo của tín đồ Phật giáo Hòa Hảo độc lập. Trong tháng 3 và tháng 7, các quan chức địa phương gây rối và ngăn cản các thành viên của cộng đồng này tiến hành các nghi lễ tôn giáo và giám sát các ngày lễ quan trọng của tôn giáo. Vào tháng Hai, sau cái chết của Thích Quảng Độ – nguyên lãnh đạo của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất (GHPGVNTN) – chính quyền đã can thiệp vào việc tổ chức tang lễ của ông. Ngoài ra, USCIRF nhận được một báo cáo rằng chính quyền thị xã Hương Trà của Thừa Tỉnh Thiên – Huế đã ngăn chặn công việc cứu trợ thiên tai của GHPGVNTN, tuyên bố rằng đó là một “tổ chức bất hợp pháp”.
“Nhà chức trách trong những năm gần đây cũng sách nhiễu các tín đồ Cao Đài độc lập và cố gắng chiếm lấy nơi thờ tự của họ hoặc cưỡng bức gia nhập với những người được nhà nước công nhận. Chính quyền địa phương tiếp tục tịch thu hoặc phá hủy tài sản của nhà thờ Công giáo. Vào tháng 8, những kẻ côn đồ do chính phủ bảo lãnh đã quấy rối và tấn công các thành viên của tu viện Biển Đức Thiên An ở xã Thủy Bằng, Thừa Thiên – Huế, cưỡng chế đất đai của tu viện. Tại Thành phố Hồ Chí Minh, tranh chấp quyền sở hữu liên quan đến một trường học thuộc giáo xứ địa phương khiến một linh mục Công giáo kiện chính quyền. Trong năm, chính quyền cũng bắt giữ và trừng phạt các học viên Pháp Luân Công vì đã tập luyện và phân phát tài liệu – với lý do đó không phải là một tôn giáo được công nhận”
“Việc tra tấn và ngược đãi các người đứng đầu tôn giáo và những người ủng hộ tự do tôn giáo vẫn tồn tại trong năm 2020. Nguyễn Bắc Truyền – một người ủng hộ Phật giáo Hòa Hảo bị kết án 11 năm tù vào tháng 4 năm 2018 – vẫn bị bỏ tù và là được cho là đang trong tình trạng sức khỏe kém. Tháng 11, Truyền bắt đầu tuyệt thực phản đối điều kiện giam giữ của trại giam, bao gồm cả việc thiếu sự chăm sóc về y tế. Ban quản lý trại giam tỉnh Nam Hà tiếp tục từ chối cung cấp một cuốn Kinh thánh cho nhà hoạt động Lê Đình Lượng. Nhà chức trách cũng nhắm mục tiêu vào các nhóm được công nhận. Ví dụ: USCIRF đã nhận được báo cáo rằng trong năm cơ quan chức năng đã viện dẫn Điều 34 Luật tín ngưỡng, tôn giáo để can thiệp vào việc bầu cử các giáo sỹ tôn giáo trong các cuộc họp nội bộ của họ”
Từ đánh giá trên, USCIRF khuyến nghị Chính phủ Mỹ đưa Việt Nam vào lại danh sách các nước cần được quan tâm, theo dõi đặc biệt về tôn giáo; tái định cư người Hmong trong Tiểu khu 179, kêu gọi nỗ lực tương tự cho các cộng đồng dân tộc thiểu số ở phía Bắc và Tây Nguyên, và xem xét cung cấp kinh phí để tạo điều kiện cải thiện điều kiện tự do tôn giáo; cho Đại sứ quán và Lãnh sự quán Hoa Kỳ ở Việt Nam cần trực tiếp đến tận nơi để quan sát các cơ sở thờ tự hoặc các địa điểm tôn giáo, tâm linh, văn hóa và Quốc hội Hoa Kỳ nên gửi các phái đoàn tập trung vào lĩnh vực tôn giáo và các quyền con người tới Việt Nam, đặc biệt quan tâm các khu vực bị ảnh hưởng bởi những hạn chế về tự do tôn giáo và cá nhân tù nhân lương tâm – như Nguyễn Bắc Truyển – và thúc giục chính quyền để trả tự do cho họ.
Đáp lại bản báo cáo trên, ngày 29/4, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam cho rằng “Việt Nam ghi nhận việc Báo cáo tình hình tự do tôn giáo thế giới 2021 của Ủy ban Tự do Tôn giáo quốc tế Mỹ đã đề cập đến những nỗ lực và tiến triển tích cực trong việc đảm bảo và thúc đẩy đời sống tôn giáo, tín ngưỡng của Việt Nam. Tuy nhiên, báo cáo vẫn còn một số nội dung, đánh giá thiếu khách quan, không công bằng dựa trên những thông tin không chính xác về tình hình tại Việt Nam. Tại Việt Nam, các hành vi lợi dụng quyền tự do tôn giáo, tín ngưỡng để vi phạm pháp luật đều bị xử lý theo pháp luật”.
Đúng như khẳng định của phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam. Bất cứ người Việt nào cũng đều dễ dàng tìm hiểu những cáo buộc của USCIRF đều thiếu căn cứ, thông tin một chiều theo lời vu cáo của các cá nhân, tổ chức lợi dụng tôn giáo, tín ngưỡng chống Việt Nam nhờ sự phổ cập Internet, từ báo chí, và từ chính người dân ở các khu vực nói trên. Bài tiếp theo chúng tôi sẽ làm rõ hơn vấn đề này.
Trần Hoàng Chinh (còn nữa)
Nguồn: Diễn đàn Dân chủ
