Ra mắt dự án 'Ngâm Kiều toàn truyện'

NSND Thanh Hoài ngâm Kiều. Ảnh: Quang Tấn

Đây là lần đầu tiên, toàn bộ Truyện Kiều với 3.254 câu thơ được thể hiện với hình thức ngâm Kiều (lẩy Kiều) ra mắt công chúng.

Nhà lý luận âm nhạc, nhạc sỹ Nguyễn Quang Long, người khởi xướng dự án chia sẻ, “Ngâm Kiều toàn truyện” là dự án tôn vinh một lối ngâm độc đáo, được sinh ra gắn liền với Truyện Kiều – kiệt tác văn học Việt Nam. Lối ngâm này còn được các nghệ sỹ nghệ thuật và âm nhạc truyền thống dân tộc gọi là “lẩy Kiều”. Thông qua dự án, có thể thấy bên cạnh những đóng góp cho văn học, Truyện Kiều còn có vị trí hết sức đặc biệt trong đời sống của người dân Việt, bởi từ Truyện Kiều, ông cha ta đã sáng tạo riêng một lối hát dành cho những câu Kiều.

Xưa kia, ngâm Kiều phổ biến như sự phổ biến của Truyện Kiều. Ngâm Kiều như câu cửa miệng của ông bà ta. Nó hiện hữu bất cứ lúc nào, dù vui hay buồn, lúc ru con, cháu ngủ, hay dạy dỗ trẻ con, khuyên răn con người ta một điều gì đó, chiêm nghiệm cuộc đời, hoặc đơn thuần là để có phút giây thư thái sau một ngày làm việc mệt nhọc…

Ngày nay, ngâm Kiều vẫn còn tồn tại trong các thể loại kịch hát truyền thống và ca hát dân gian như chèo, hát văn, ca trù, hát xẩm… Tuy nhiên, nó chỉ tồn tại với tư cách một phần nhỏ nằm trong một tác phẩm. Trong khi ngâm Kiều với tư cách một thể loại, một lối hát riêng được sinh ra từ Truyện Kiều và góp phần đưa Truyện Kiều phổ biến hơn trong lòng người Việt đã gần như không còn được nhắc tới trong đời sống tinh thần.

Nhà lý luận âm nhạc, nhạc sỹ Nguyễn Quang Long cho biết, dự án được anh ấp ủ từ rất lâu, nhưng xác định đây là một công trình rất lớn, muốn thực hiện cần có sự tham gia của nhiều nghệ sỹ tài năng và cần có kinh phí tương đối để vận hành, nên việc thực hiện dự án được nhà lý luận xác định nằm ngoài khả năng cá nhân.

“Cho tới thời điểm năm 2021, khi đại dịch COVID-19 bắt đầu làm ngưng trệ mọi hoạt động, các nghệ sỹ cũng bị ảnh hưởng rất lớn. Chính trong thời gian này, tôi đã chia sẻ ý tưởng của mình và nhận được sự ủng hộ từ các nghệ sỹ. Vấn đề khó khăn nhất khi đó là không có kinh phí thực hiện, có người khuyến khích tôi gửi ý tưởng dự án đến Quỹ Thiện Tâm. Rất may là dự án được Quỹ ủng hộ và hỗ trợ một phần kinh phí. Tuy phần hỗ trợ không lớn, nhưng là điểm khởi đầu đầy động lực để tôi cùng các cộng sự có thêm quyết tâm thực hiện”, nhà lý luận âm nhạc Nguyễn Quang Long chia sẻ. 

Nhóm dự án chia sẻ thông tin về dự án Ngâm Kiều toàn truyện. Ảnh: Quang Tấn

Dự án “Ngâm Kiều toàn truyện” nhận được sự hưởng ứng và tham gia của nhiều nghệ sỹ uy tín. Theo đó, các nghệ sỹ đảm nhiệm phần ngâm Kiều có: Nghệ sỹ Nhân dân Thanh Hoài, Nghệ sỹ Nhân dân Thúy Ngần, Nghệ sỹ Ưu tú Quốc Khanh, Văn Phương, Thúy Nga. Dàn nhạc tham gia trong dự án gồm các nghệ sỹ: Trần Quế Hương (đàn tranh), Phạm Đức Bình (đàn nguyệt), Lê Hữu Trung (sáo, bầu), Nghệ sỹ Ưu tú Xuân Hải (nhị). Phần thu âm được thực hiện tại phòng thu của nghệ sỹ Chu Cường. Đảm nhiệm phần vẽ tranh minh họa là nhóm của họa sỹ Nguyễn Quỳnh; phần kỹ thuật dựng do Ngọc Tiến (VTVcab) thực hiện.

Sau khi hoàn thành bản ngâm cùng với phần âm nhạc, toàn bộ 3.254 câu thơ trong tác phẩm Truyện Kiều có tổng thời lượng là 561 phút (tương đương khoảng gần 10 tiếng âm thanh). Để khán giả dễ dàng tiếp cận, nhóm dự án đã chia thành 12 chương theo nội dung của truyện, mỗi chương có độ dài từ khoảng 30 – 100 phút. Các chương này sẽ được lần lượt giới thiệu vào 20 giờ các ngày thứ Ba, Năm, Bảy từ ngày 1 – 24/4 trên kênh Youtube Dân ca & Nhạc cổ truyền do nhà lý luận âm nhạc Nguyễn Quang Long sáng lập với mục đích giới thiệu và tôn vinh nhạc truyền thống dân tộc Việt Nam.