Nghệ thuật cải lương cần đổi mới để tồn tại và phát triển

Một cảnh trong vở “Giấc mộng đêm xuân” được các nghệ sỹ cải lương biểu diễn tối 13/1/2019, tại phố đi bộ Nguyễn Huệ (quận 1, TP Hồ Chí Minh). Ảnh: Hoàng Tuyết/Báo Tin tức

Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang sẽ công diễn trở lại những tác phẩm sân khấu gắn liền với tên tuổi của nhà hát. Đó là những vở của tác giả Trần Hữu Trang, Hà Triều – Hoa Phượng, Năm Châu, Viễn Châu, Nhụy Kiều, Hoàng Song Việt… Diễn viên của các vở cải lương kinh điển này đều là những nghệ sĩ đã từng đoạt Huy chương Vàng Giải thưởng Trần Hữu Trang qua các năm. Ông Phan Quốc Kiệt, Giám đốc Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang cho biết, những năm qua, nhiều nghệ sĩ cải lương tài năng đoạt Huy chương Vàng Giải thưởng Trần Hữu Trang nhưng lại thiếu sàn diễn để phát triển sau khi được vinh danh. Vì vậy, nhà hát đang tìm nhiều hướng nhằm tạo điểm diễn cho nghệ sĩ.

Song song đó, theo từng quý, Nhà hát đưa ra chương trình giới thiệu những trích đoạn cải lương nổi tiếng do các nghệ sĩ vừa được giải năm 2020 biểu diễn tại Nhà hát Thành phố. Đây còn là chương trình liên kết với các tỉnh, thành phía Nam, đến tận nơi biểu diễn phục vụ khán giả.

Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang cũng phối hợp với Hội Sân khấu Thành phố Hồ Chí Minh tổ chức các chuyên đề hàng tháng với chủ đề “Giao lưu – Truyền nghề” để giới thiệu các tác giả, tác phẩm của nghệ sỹ nhân dân Nguyễn Thành Châu (Năm Châu) và Hà Triều – Hoa Phượng với các nghệ sĩ đã gắn bó tại Đoàn Cải lương Nam Bộ, Đoàn Văn công Giải Phóng. Chương trình này sẽ chào đón khán giả miễn phí. Đặc biệt, Nhà Truyền thống Cải lương Nam Bộ sẽ khánh thành trong dịp lễ 30/4 hứa hẹn là không gian nhiều thể nghiệm mới để các nghệ sĩ gặp gỡ khán giả yêu mến nghệ thuật cải lương.

Hội Sân khấu Thành phố Hồ Chí Minh cũng chủ trương tái hoạt động Câu lạc bộ Cải lương tại sân khấu Sen Việt với chương trình chủ đạo là “Phòng trà Sen Việt” nhằm đáp ứng nhu cầu có thêm không gian giao lưu giữa nghệ sĩ và khán giả.

Từ giữa tháng 3/2021, sân khấu Sen Việt giới thiệu đến khán giả các vở cải lương đặc sắc như “Cưới vợ năm Sửu”, “Ngôi Hoàng hậu”, “Nhật thực”, “Án tình”… Các sàn diễn xã hội hóa của nghệ sĩ Chí Linh, Vân Hà; Bình Tinh – Huỳnh Long; Kim Tử Long, Vũ Luân cũng nỗ lực “sáng đèn” và mời các nghệ sĩ được bảo chứng Huy chương Vàng Trần Hữu Trang tham gia.

Theo Nghệ sĩ ưu tú, đạo diễn Ca Lê Hồng, người từng có hơn 60 năm hoạt động, làm nghệ sĩ biểu diễn, quản lý đào tạo và giảng dạy trong lĩnh vực sân khấu, bên cạnh hai chương trình chính thống tại Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang và Nhà hát Thành phố, Nhà hát Kịch Sân khấu nhỏ sẽ là “đất lành” để các nghệ sĩ thể hiện, phát huy tài năng của mình phục vụ khán giả thông qua những vai diễn mang tính thể nghiệm mới. Để sàn diễn cải lương thêm phần phong phú, theo Nghệ sĩ ưu tú Ca Lê Hồng, nên đổi mới nhiều ở hình thức biểu diễn, cần áp dụng khoa học kỹ thuật hiện đại vào vở diễn như công nghệ 3D tái hiện bối cảnh ảo hay giản lược, cải tiến phương thức biểu diễn sao cho gần gũi với khán giả trẻ và cả du khách quốc tế.

Đồng quan điểm trên, Tiến sỹ Mai Mỹ Duyên, nguyên Phó Trưởng khoa sau Đại học, giảng viên trường Đại học Văn hóa Thành phố Hồ Chí Minh cho rằng, cải lương muốn đổi mới phải từ cái gốc âm nhạc, muốn hấp dẫn khán giả trẻ hiện nay thì tiết tấu, giai điệu âm nhạc phải theo kịp thời đại, ca từ cũng phải hiện đại mà giàu chất văn học, phải được chính những nhạc sĩ thấu hiểu âm nhạc cải lương đặt tâm huyết phát triển.

Tương tự, theo ông Phan Quốc Kiệt, Giám đốc Nhà hát Cải lương Trần Hữu Trang, để kế hoạch quảng bá nghệ thuật cải lương không như “lửa rơm phừng cháy rồi tắt” thì việc lựa chọn đề tài, kịch bản phải thật sự gần gũi, gắn với văn hóa, đạo đức truyền thống. Theo đó, nhà hát sẽ chủ động đặt hàng các tác giả để có nguồn kịch bản mới mang đậm hơi thở cuộc sống, phản ánh trăn trở, khát vọng của người dân Thành phố Hồ Chí Minh trong mục tiêu chung tay xây dựng thành phố trở thành thành phố văn minh, văn hóa, hiện đại, nghĩa tình.