Phong trào dân chủ và giới hoạt động đối lập ở Việt Nam có lẽ không xa lạ cái tên Nguyễn Quang A, nhất là những người lớn tuổi, giới văn nghệ sĩ, trí thức, những người thường xuyên lên tiếng phản biện các chủ trương, chính sách của Đảng, nhà nước Việt Nam, họ đã chứng kiến nhiều vụ việc thể hiện cái tầm, tâm, tài thực sự của Nguyễn Quang A ở mức độ nào. Với ưu điểm là nhanh nhẹn, xông pha, am hiểu về công nghệ thông tin và kỹ năng công tác truyền thông, Nguyễn Quang A và đám thân tín, đệ tử đã “nổ” rất nhiều về vai trò của “Diễn đàn xã hội dân sự” do Nguyễn Quang A lập ra, những đóng góp cả tinh thần và vật chất cho những tổ chức, cá nhân hoạt động xã hội dân sự ở Việt Nam, nhất là việc Nguyễn Quang A đã chi rất nhiều tiền hỗ trợ cho bất cứ cá hay hay tổ chức nào có hoạt động chống chính quyền, nhưng trên thực tế có đúng vậy không, hãy điểm xem những cá nhân, tổ chức mà Nguyễn Quang A nêu tên có nhận được sự tài trợ đó không.
Đầu tiên phải kể cái tên “No-U”, đây nhóm hoạt động trên tinh thần tự giác của mọi người nhằm tuyên truyền bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Việt Nam. Các thành viên của nhóm chủ yếu tổ chức các hoạt động cung cấp thông tin, tuyên truyền để mọi người dân thấy được bản chất xâm lược của Trung Quốc và kiến nghị các giải pháp để Nhà nước Việt Nam đấu tranh với phía Trung Quốc nhằm bảo vệ chủ quyền biển, đảo của Việt Nam. Do vậy, không phụ thuộc nhiều vấn đề kinh tế, chỉ thỉnh thoảng anh em trong nhóm tổ chức các hoạt động dã ngoại, thiện nguyện thì kinh phí do mọi người tham gia tự đóng góp, hoàn toàn không lập quỹ hay kêu gọi sự ủng hộ từ bất kỳ cá nhân, tổ chức nào ở trong hay ngoài nước.
Với các diễn đàn, hội thảo, trao giải thưởng của giới văn nghệ sĩ, trí thức có lẽ Nguyễn Quang A đã không hiểu được về tâm lý, cá tính của họ khi coi việc dùng tiền có thể mua chuộc, điều khiển, đường hướng suy nghĩ và hành động của họ. Những người trí thức, nghệ sĩ họ coi trọng trí tuệ sáng tạo, giá trị tinh thần là chính, vật chất chỉ là “thứ tầm thường”. Do vậy, ở khía cạnh nào đó, có thể Nguyễn Quang A đã hỗ trợ phần nào vật chất, nhưng không vì thế mà giới trí thức, văn nghệ sĩ họ làm theo sự điều khiển, định hướng của Nguyễn Quang A, phải chăng vì điều này mà sự hào hứng và giá trị vật chất mà Nguyễn Quang A tài trợ đã giảm đi đáng kể, điển hình là giải thưởng Văn Việt do không điều khiển được việc trao giải thưởng theo ý mình, nên Nguyễn Quang A đã tuyên bố sẽ cắt dần và tiến tới chấm dứt tài trợ kinh phí; hay như một số hội thảo của nhóm “cà phê thứ 7” tại số 3A Ngô Quyền trước đây cũng được Nguyễn Quang A tài trợ kinh phí thì nay gần như Nguyễn Quang A đã vắng bóng hẳn ở sân chơi này….Về mặt chiến lược, có lẽ Nguyễn Quang A muốn chính trị hóa giới văn nghệ sĩ, trí thức, lôi kéo, thu phục họ phục vụ cho mưu đồ chính trị của mình, nhưng kết quả đã không được như ý, nhiều người đánh giá Nguyễn Quang A chưa vượt ra khỏi tư tưởng của một con buôn, điều mà ông ta đã rất thành công trong lĩnh vực kinh tế, còn muốn làm chính trị ư, Nguyễn Quang A chưa đáp ứng các phẩm chất cơ bản của người làm chính trị, đó là: trí tuệ, biết nhìn trước, khả năng thu hút sự chú ý, kỹ năng hùng bện, tính cả quyết, sẵn sàng chịu trách nhiệm….
Với trong phong trào dân chủ, nhìn thoáng qua thì thấy có vẻ Nguyễn Quang A khá năng nổ, sẵn sàng vươn lên tuyến đầu, chấp nhận bị tống cổ lên xe bus, bi lôi xềnh xệch (dù chỉ là những bài tường thuật mà chẳng thấy hình ảnh đâu)…, nhưng nếu suy nghĩ có chiều sâu thì đây chỉ là cách để ông ta đánh bóng bản thân, dường như chỉ vài ba lần được tống cổ lên xe bus hay được nhân viên an ninh trở đi dạo chơi là ông ta lại bù lu bù loa, mục đích nhằm làm gì, để thiên hạ thấy mình cũng chịu vất vả khổ sở thế nào cho phong trào đấu tranh dân chủ nước nhà, nhưng không điều được nhiều hơn là ông ta muốn qua đây để xây dựng hình ảnh thủ lĩnh của mình.
Với phản biện xã hội, đã có rất nhiều trí thức có uy tín, tên tuổi lên tiếng phản biện các chủ trương, chính sách lớn của Đảng, Nhà nước (các vấn như: khai thác bauxite, giải quyết vấn đề biển Đông, vụ đường cao tốc Bắc Nam, các vụ án phức tạp hồ Duy Hải, Đồng Tâm…), chúng ta thấy Nguyễn Quang A chưa thể hiện được gì nhiều, chỉ ở dạng ăn theo nói leo khi cứ có bất kỳ bản tuyên bố, kiến nghị hay thư ngỏ nào là đi đầu tham gia ký tên để ghi danh, ghi điểm.
Nguyễn Quang A luôn vỗ ngực tự hào mình có nhiều mối quan hệ với Sứ quán các nước và nhờ mối quan hệ này đã can thiệp, gây sức ép với Chính phủ Việt Nam về các vấn đề dân chủ, nhân quyền và vận động hỗ trợ cho hoạt động của phong trào dân chủ trong nước. Tuy nhiên, trên thực tế một vài cuộc gặp mặt, đi ăn uống của Nguyễn Quang A với vài nhân vật ở Sứ quán các nước cũng chưa nói lên điều gì, những biểu biện của những sự ủng hộ này chỉ là những việc làm vô thưởng, vô phạt với vài ba công hàm can thiệp qua đường ngoại giao, những cuộc gặp hình thức nhân sự kiện Quốc khánh hay chuẩn bị các phiên đối thoại về dân chủ, nhân quyền; những lời hứa hẹn không có giá trị của Sứ quán các nước bởi họ thừa sức nhận thức được rằng việc can thiệp để nhà nước Việt Nam tạo điều kiện cho phát triển xã hội dân sự, tiền đề để thay đổi thể chế chính trị ở Việt Nam là điều không tưởng.
Có thể đánh giá chung lại Nguyễn Quang A mặc dù có tài về khả năng làm kinh tế, nhưng về khả năng làm chính trị thì có vẻ ông ta chưa đủ tầm, giá mà Nguyễn Quang A nhận biết được khả năng của mình để chú tâm vào học hỏi, hoàn thiện thì chắc sẽ trở thành một người hoạt động chính trị chuyên nghiệp, nhưng thật tiếc Nguyễn Quang A đã đắc ý, tự mãn quá sớm, khi tư duy, tầm nhìn chính trị chưa đủ chín mà lại muốn sớm gặt hái thành quả thì Nguyễn Quang A vẫn mãi chỉ là “nhà chính trị nửa vời” mà thôi./.
TRUNG DÂN – 9.2020
Nguồn: Diễn đàn Dân chủ
