Phát triển Y Tý (Lào Cai) thành khu du lịch nghỉ dưỡng, đậm bản sắc văn hóa dân tộc

Những thửa ruộng bậc thang ở Bát Xát. 

Theo quyết định phê duyệt quy hoạch của UBND tỉnh Lào Cai, Khu đô thị du lịch Y Tý nằm trong địa giới hành chính xã Y Tý, trên diện tích hơn 8.600 ha, trong đó tập trung phát triển đô thị vùng lõi hơn 3.100 ha. Trong tương lai, khu vực này sẽ hình thành một khu đô thị du lịch, hành chính mới mang tên Y Tý, phát triển phân thành hai vùng, bảy phân khu rõ rệt.

Đó là khu bảo tồn, phát triển du lịch cộng đồng; khu công viên chuyên đề và du lịch nghỉ dưỡng; khu thể thao, nghỉ dưỡng; khu trung tâm hành chính; khu du lịch thực nghiệm, khám phá thiên nhiên; khu phát triển đô thị; khu phát triển, sản xuất nông – lâm nghiệp. Nhằm khởi động việc phát triển Khu Du lịch Y Tý, tỉnh Lào Cai vừa có quyết định thu hồi đất để thực hiện dự án Khu Du lịch nghỉ dưỡng sinh thái Biển Mây tại xã Y Tý. Theo đó, UBND tỉnh thu hồi 160.000 m2 đất rừng sản xuất tại thôn Mò Pú Chài thuộc xã Y Tý để thực hiện dự án trên.

Bí thư Huyện ủy huyện Bát Xát Nguyễn Trung Triều cho biết, Đảng bộ huyện Bát Xát đã có nghị quyết chọn phát triển du lịch là một trong ba lĩnh vực đột phá, trong đó tập trung phát triển, xây dựng Y Tý trở thành trung tâm du lịch của tỉnh Lào Cai. Vì vậy, việc quy hoạch chung xây dựng đô thị du lịch Y Tý sẽ làm cơ sở để đầu tư, phát triển khu vực Y Tý đạt đô thị loại V, tiến tới thành lập thị trấn Y Tý trong thời gian tới.

Để du lịch Y Tý phát triển bền vững nhưng không mất đi vẻ đẹp tự nhiên; đồng thời, giúp người dân nơi đây giảm nghèo bền vững, huyện Bát Xát đang thực hiện chủ trương phát triển mạnh du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa của đồng bào các dân tộc trên địa bàn. Huyện Bát Xát đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục, qua đó giúp nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các tổ chức, lực lượng và nhân dân. Huyện Bát Xát cũng đang phối hợp với các ngành liên quan, nhất là ngành Văn hóa Du lịch tham mưu, hướng dẫn việc phát triển du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn các bản sắc văn hóa của các dân tộc.

Y Tý là một xã nghèo vùng cao biên giới, cách Sapa gần 70km và thành phố Lào Cai gần 100km, nằm trên độ cao 2.000m so với mực nước biển. Y Tý đẹp nhất ở hai thời điểm trong năm là “mùa vàng” từ cuối tháng 8 đến khoảng giữa tháng 9 và “mùa săn mây” bắt đầu từ mùa Đông cho tới mùa Xuân.

Thời điểm cuối tháng 8 đầu tháng 9, khi lúa bắt đầu chín, Y Tý đẹp mê hồn và quyến rũ với màu vàng rực của lúa, lan rộng ngút ngàn, thơm hương lúa mới. Khi đó, trong cái nắng chớm thu, con đường uốn lượn sẽ đưa du khách đến những thửa ruộng bậc thang vàng óng, hút tầm mắt. Những áng mây bồng bềnh lượn bên sườn núi cao như điểm tô thêm cho sự tuyệt vời của khung cảnh mùa lúa chín mê đắm, níu giữ người lữ khách phương xa.

Những năm gần đây, Y Tý đã trở thành một điểm du lịch được du khách gần xa biết đến như Sa Pa thứ hai ở Lào Cai. Đến với Y Tý, du khách sẽ được trải nghiệm nét đẹp mộc mạc, hoang sơ và những con người thân thiện, mến khách.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Y Tý Phạm Văn Tâm cho biết, xã đang định hướng cho người dân kinh doanh các loại hình dịch vụ phục vụ khách du lịch khi đến với địa phương. Đặc biệt là dịch vụ homestay không chỉ là một sản phẩm du lịch đặc thù, một điểm lưu trú, khi đến đây, du khách còn được trải nghiệm những nét văn hóa đặc sắc và khám phá thiên nhiên, phong tục tập quán của người dân địa phương.

Thôn Choản Thèn, xã Y Tý đã được chọn để phát triển trở thành điểm du lịch cộng đồng. Đây là thôn có diện tích tự nhiên 236 ha, với 323 nhân khẩu; gần 97% là đồng bào người Hà Nhì sinh sống. Nơi đây còn lưu giữ được nhiều nét văn hóa truyền thống như các lễ hội, trò chơi dân gian, nghề đan lát thủ công và những ngôi nhà trình tường độc đáo cùng cảnh quan thiên nhiên đặc sắc… Để hỗ trợ bà con, các cơ quan, đoàn thể, chính quyền địa phương đã giúp người dân kiến thức cơ bản về du lịch cộng đồng, tập huấn kỹ năng cách tiếp đón, phục vụ khách du lịch, văn hóa giao tiếp ứng xử, phát triển du lịch cộng đồng bền vững, có trách nhiệm với môi trường tự nhiên.

Việc phát triển du lịch cộng đồng ở Y Tý vừa giúp nâng cao thu nhập của người dân, đồng thời góp phần vào việc bảo tồn, phát triển những giá trị văn hóa truyền thống của cộng đồng các dân tộc địa phương.

Thực tế cho thấy, việc gắn phát triển du lịch cộng đồng với bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc đã và đang tạo đà cho sự phát triển ổn định, hiệu quả trong lĩnh vực du lịch của Y Tý. Chỉ tính riêng năm 2019, Y Tý đón trên 16.000 lượt khách du lịch, đưa doanh thu từ du lịch đạt hơn 6 tỷ đồng, góp phần giảm tỷ lệ hộ nghèo ở địa phương và nâng cao thu nhập cho nhiều hộ gia đình nơi rẻo cao biên giới này.