Tổng thống Trump đối diện những thách thức trước thềm bầu cử
Sự trì hoãn của các bang
Theo tiến trình bầu cử Tổng thống như những lần trước, Đại hội toàn quốc của đảng Dân chủ và đảng Cộng hoà dự kiến sẽ diễn ra vào tháng 7 và tháng 8 để bầu ra ứng cử viên chính thức tranh cử Tổng thống. Cuộc tổng tuyển cử sẽ được tổ chức vào ngày 3/11. Tuy nhiên, trước những diễn biến phức tạp của đại dịch COVID-19, khả năng lịch bầu cử như này có thể sẽ bị huỷ.
Hãng CNN đưa tin, theo số liệu mới nhất được công bố vào sáng 26/3, tổng số ca tử vong vì COVID-19 ở Mỹ đã nâng lên con số gần 1.000 người và hơn 65.000 ca nhiễm. Phát biểu tại một sự kiện trực tuyến hôm 24/3, Bộ trưởng Esper và Tướng Mark Milley, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân, còn cảnh báo đại dịch có thể dẫn đến sự hỗn loạn chính trị ở một số quốc gia.
Việc bỏ phiếu truyền thống có vẻ sẽ không được ưa chuộng trong thời điểm dịch COVID-19 hoành hành.
Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC) thì khuyến cáo, nguy cơ mắc bệnh nghiêm trọng và tử vong do COVID-19 ở Mỹ gia tăng theo tuổi. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã bày tỏ lo ngại Mỹ có khả năng trở thành ổ dịch lớn thứ 3 trên thế giới…
Tình trạng dịch COVID-19 “căng như dây đàn” ở Mỹ đã khiến quá trình bầu cử Tổng thống cũng bị ảnh hưởng. Ít nhất 13 bang đã hoãn bỏ phiếu sơ bộ và con số này dự kiến sẽ còn tăng khi giới chức y tế cảnh báo các biện pháp bao gồm hạn chế tiếp xúc xã hội có thể được áp dụng trong nhiều tuần hoặc thậm chí nhiều tháng nhằm hạn chế sự lây lan của dịch COVID -19.
“Các bang chưa bỏ phiếu hiện đang phải cân nhắc giữa sức khỏe của người dân và sự cần thiết tổ chức bầu cử. Arizona, Florida và Illinois đang bỏ phiếu hồi trung tuần tháng 3 bất chấp nguy cơ rủi ro về sức khoẻ cho các cử tri. Nhưng bầu cử sơ bộ tại các bang Georgia, Maryland, Indiana, Louisiana, Connecticut and Kentucky đều đã được hoãn sang tháng 5 hoặc tháng 6. Puerto Rico cũng đưa ra yêu cầu tương tự. Ohio thậm chí còn hoãn bầu cử vào phút cuối với tuyên bố của Thống đốc Mike DeWine rằng “tình trạng khẩn cấp về sức khỏe” để chấm dứt bỏ phiếu.
Trong một thời gian ngắn, đại dịch COVID-19 đã tàn phá cuộc bầu cử Tổng thống năm 2020. Hiện cử tri tại 23 bang vẫn chưa bỏ phiếu và Alaska cùng Hawaii, Utah vẫn dự định sẽ bỏ phiếu theo lịch vào ngày 4/4″, hãng CNN viết. Cũng theo CNN thì trong tháng 4, Mỹ còn có ngày bỏ phiếu quan trọng là 28/4 tại New York, Pennsylvania, Delkn, Maryland, Connecticut và Rhode Island. Các quan chức bầu cử ở New York đã thảo luận về việc chuyển sang ngày 23-6 nhưng chưa quyết định chính thức bởi còn phải “nghe ngóng” tình hình dịch COVID-19.
Nguy cơ lùi lịch bầu cử Tổng thống
Những cuộc bầu cử sơ bộ được hoãn lại. Thế vận hội Olympic Tokyo bị lùi đến năm 2021. Câu hỏi được đưa ra lúc này là cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ có vẫn tiếp diễn vào tháng 11? Hiện chưa có thông tin chính thức nào từ phía Mỹ nhưng theo nhận định của giới phân tích, khó có khả năng lùi lịch bầu cử.
“Chúng tôi từng tham gia bỏ phiếu giữa cuộc nội chiến. Vì vậy, ý tưởng hoãn quá trình bầu cử chỉ là một điều không tưởng”, ông Joseph R.Biden Jr., thành viên của đảng Dân chủ nói. Nói rõ hơn, chuyên gia luật bầu cử tại Đại học bang Ohio Edward Foley cho biết: “Chúng tôi đã có cuộc bầu cử trong Thế chiến II. Chúng tôi đã tổ chức các cuộc bầu cử trong cuộc Nội chiến. Chúng tôi sẽ tổ chức một cuộc bầu cử trong năm nay. Chúng tôi phải tìm ra cách để làm điều đó và thực hiện nó theo cách mang lại cho chúng tôi một kết quả phù hợp với ý tưởng rằng đó là “ý chí của mọi người”.
Một người đàn ông tham gia bỏ phiếu trong cuộc bầu cử sơ bộ ở Miami, Florida hôm 17-3.
Đồng quan điểm này, Jill Lepore, Giáo sư lịch sử tại Đại học Harvard và là tác giả của cuốn “Chuyện những sự thật: Lịch sử của Mỹ”, cho rằng: “Nhiều tiểu bang đã đẩy lùi các cuộc bầu cử sơ bộ vào tháng 6 với hy vọng dịch bệnh sẽ giảm bớt. Các nhà hoạch định cho Đại hội toàn quốc đảng Dân chủ cũng cho biết họ đang đánh giá các lựa chọn dự phòng trong trường hợp lịch họp vào tháng 7 không thể diễn ra.
Nhưng tổng tuyển cử lại là một vấn đề khác. Không ai ở vị trí của các cơ quan có thẩm quyền lại đưa ra đề xuất lùi lịch bầu cử. Bất kỳ thay đổi nào đều phải được làm theo luật pháp liên bang, tức là phải được Quốc hội thông qua và Toà án tối cao chấp thuận. Triển vọng của sự hợp tác lưỡng đảng về một vấn đề tầm cỡ này là cực kỳ mong manh”.
Giải pháp bỏ phiếu qua email
Vậy làm thế nào để cuộc bầu cử vẫn diễn ra theo đúng lịch trình? Theo một số chuyên gia nhiều quốc gia đã cho phép bỏ phiếu qua thư, qua email. 30 tiểu bang hiện đang làm, nhưng trong 23 bang trong số đó, cử tri được yêu cầu phải bỏ phiếu kín. Bỏ phiếu qua thư là một cải cách quan trọng và chi tiết về cách các bang thực hiện nó là rất quan trọng.
Một số bang đã hoãn bầu cử sơ bộ hôm 17/3 do sự lây lan nhanh của dịch COVID-19.
Và ngay cả khi dịch COVID-19 đã được kiểm soát, nhiều cử tri có thể thận trọng khi bước ra một địa điểm bỏ phiếu nơi nhiều người sẽ tụ tập. Vì vậy nhiều người ủng hộ quyền bầu cử, các học giả về luật bầu cử và các cựu quan chức bầu cử ủng hộ phương án bầu chọn qua thư.
Phiếu bầu trong thư là một lý do chính khiến việc bỏ phiếu không diễn ra trong cuộc bầu cử sơ bộ ở Florida và Arizona được tổ chức vào đầu tháng này. Và là cách đơn giản nhất để đảm bảo rằng cử tri vẫn có thể bỏ phiếu ngay cả khi họ bị kẹt ở nhà. Như ở Colorado, Oregon, Washington, Utah và Hawaii, cử tri sẽ tự động nhận được một lá phiếu qua thư trong vài tuần trước cuộc bầu cử.
Những cử tri này cũng nên được cung cấp tùy chọn bỏ phiếu trực tiếp, trong trường hợp họ không nhận được lá phiếu hoặc mất nó. Một hệ thống như vậy có thể được thực hiện bởi nhà nước. Nó cũng có thể được thực hiện ở tất cả 50 tiểu bang. Nhưng bỏ phiếu qua thư cũng không phải là thuốc chữa bách bệnh.
Có một số cử tri, chẳng hạn như người Mỹ bản địa không dễ dàng tiếp cận dịch vụ bưu chính và những người gặp phải tình trạng vô gia cư, họ có thể đấu tranh để bỏ phiếu nếu bỏ phiếu kín là lựa chọn duy nhất của họ. Đây là lý do tại sao điều quan trọng là cung cấp bỏ phiếu trực tiếp như một tùy chọn dự phòng.
Hãng Reuters bình luận: “Hôm 23/3, 67 nghị sĩ Mỹ đã gửi một bức thư bày tỏ ủng hộ hình thức bỏ phiếu từ xa để thông qua các quyết định của Quốc hội. Bức thư kêu gọi Ủy ban Thẩm tra các dự luật của Hạ viện cho phép bỏ phiếu từ ngoài phòng họp trong thời gian áp dụng tình trạng khẩn cấp. Nếu được chấp thuận, đây sẽ là lần đầu tiên truyền thống bỏ phiếu tại đồi Capitol trong 2 thế kỷ qua được miễn thực thi.
Theo các quy định lâu đời tại Mỹ, mọi cuộc bỏ phiếu tại Quốc hội phải được thực hiện với sự có mặt của các nghị sỹ, dù đã có công nghệ bỏ phiếu qua điện thoại trong hai thập kỷ qua. Nhưng các diễn biến dịch COVID-19 thời gian qua đã cho thấy rõ các nguy cơ khi buộc hàng chục nghị sĩ phải tập trung trong một phòng họp kín. Tổng thống Donald Trump cũng đã bày tỏ ủng hộ hình thức bỏ phiếu từ xa “trên cơ sở tạm thời”.
Những thay đổi trong cục diện tranh cử
Dịch bệnh COVID-19 cũng khiến cuộc chạy đua vào Nhà Trắng không còn dừng lại ở đấu khẩu, mà đặt ra bài kiểm tra thực tế cho các ứng viên. Bình luận viên Lisa Lerer và Reid Epstein của NY Times nhận xét: 3 ứng viên sáng giá cho vị trí Tổng thống Mỹ gồm Tổng thống đương nhiệm Donald Trump, cựu Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden và Thượng nghị sĩ Bernie Sanders trong vòng gần 1 tháng qua đã thực hiện nhiều động thái nhằm chứng minh năng lực dẫn dắt đất nước giữa bối cảnh xã hội hỗn loạn và thị trường chứng khoán sụp đổ vì COVID-19.
Chẳng hạn, khi Tổng thống Donald Trump tuyên bố cấm toàn bộ người từ 26 quốc gia châu Âu đến Mỹ, trong vòng 30 ngày nhằm ngăn COVID-19 lây lan, nói thêm rằng chính quyền sẽ tung gói cứu trợ kinh tế khẩn cấp thì ứng viên Joe Biden lại đề xuất kế hoạch chi tiết và một loạt mục tiêu về xét nghiệm, tăng cường năng lực cho các bệnh viện và thúc đẩy hoàn thành vaccine ngừa SARS-CoV-2. Thượng nghị sĩ Bernie Sanders thì lại đánh vào tâm lý người dân khi cảnh báo số người Mỹ tử vong vì COVID-19 có thể vượt số lính Mỹ chết trong Thế chiến II…
Những chiến thuật này đã đem lại những kết quả khác nhau khiến cuộc đua vào Nhà Trắng càng trở nên gay cấn hơn. Theo kết quả một cuộc thăm dò dư luận được thực hiện bởi Đại học Monmouth công bố hôm 24-3, cựu Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden đã vượt qua Tổng thống Donald Trump khi nhận được tỷ lệ ủng hộ 48% từ những người tham gia khảo sát, còn Tổng thống Donald Trump nhận được 45%.
Trong khi đó, khảo sát mới nhất của Viện Gallup cùng ngày lại cho thấy, tỷ lệ tán thành đối với công việc mà Tổng thống Mỹ Donald Trump đang làm đã tăng thêm 5 điểm, nghĩa là đa số cử tri Mỹ cho rằng họ có cái nhìn tích cực về cách Tổng thống xử lý đối với dịch COVID-19 hiện nay.
Khảo sát của Viện Gallup còn chỉ rõ, tỷ lệ tán thành công việc của Tổng thống Donald Trump đạt mức 49%, tăng đáng kể so với mức 44% mà ông chủ Nhà Trắng nhận được trong một cuộc khảo sát được thực hiện hồi đầu tháng 3 và là tỷ lệ ủng hộ cao nhất mà ông Donald Trump từng nhận được kể từ đầu nhiệm kỳ.
Chi Anh
Nguồn: Công an nhân dân
