Sau khoảng một tuần tạm lắng, trong nửa đầu tháng 12/2019, hướng tuyên truyền đòi “thân Mỹ, thoát Trung, thay đổi chế độ” bắt đầu gây chú ý trở lại với các bài viết của David Hutt và Nguyễn Quang Dy.
Cụ thể, trong bài viết trên The Diplomat hôm 04/12 và cuộc trả lời phỏng vấn BBC hôm 10/12, David Hutt (cây bút chuyên viết mục “Đông Nam Á” của tờ The Diplomat) nói rằng Việt Nam đang rơi vào cảnh “tiến thoái lưỡng nan”, khi mắc kẹt giữa Mỹ và Trung Quốc trong tình thế “chơi với Trung Quốc mất nước, chơi với Mỹ mất chế độ”. Trong 2 phương án này, “chơi với Trung Quốc” sẽ khiến Việt Nam “mất chế độ nhanh hơn”, do nó vừa khiến chế độ mất tính chính danh trong mắt người dân, vừa khiến Mỹ tìm cách lật đổ Nhà nước Việt Nam thay vì thân thiết như hiện tại. Từ đó, Hutt viết rằng Nhà nước Việt Nam nên chủ động chuyển hóa sang mô hình đa đảng, để đỡ phải lo bị lật đổ bởi Mỹ và người dân, chỉ phải lo chống Trung Quốc.
Tiếp đó, trên trang Bauxite Việt Nam của Diễn đàn Xã hội Dân sự, Nguyễn Quang Dy viết một bài tổng kết các diễn biến sau sự kiện Tư Chính, để đi đến kết luận rằng trong tình thế hiện nay, Việt Nam cần theo đuổi “ba ưu tiên chiến lược hàng đầu”. “Một là cải cách thể chế và dân chủ hóa để tháo gỡ ách tắc và phát huy nội lực; Hai là thúc đẩy đối tác chiến lược với Mỹ; Ba là quốc tế hóa tranh chấp Biển Đông và kiện Trung Quốc để tranh thủ quốc tế”. Trong bài này, ông Dy chủ yếu lặp lại những lập luận trong loạt bài viết cùng chủ đề của ông, mà Viet-studies và BVN liên tục đăng từ tháng 07/2019. “Ba ưu tiên chiến lược hàng đầu” mà ông trình bày trong bài cũng là gói yêu sách mà ông và Diễn đàn Xã hội Dân sự đưa ra trong suốt chiến dịch vận động kéo dài từ tháng 7.
Ngoài bài viết của Nguyễn Quang Dy, các thành viên Diễn đàn này chưa có thêm động thái lớn trong việc đòi “thân Mỹ, thoát Trung, thay đổi chế độ”.
Sau khi xem xét vấn đề, chúng tôi xin đưa ra 4 ý kiến.
Thứ nhất, từ kinh nghiệm lịch sử, Việt Nam đã chọn chính sách độc lập, tự chủ, sẵn sàng làm bạn với tất cả các nước, thay vì theo nước này để chống lại nước kia. Trên tinh thần đó, vấn đề đang đặt ra cho Việt Nam lúc này không phải là theo Mỹ hay theo Trung Quốc, mà là làm thế nào để năng cao nội lực nhằm giữ độc lập trước cả Mỹ lẫn Trung Quốc. Lựa chọn này vừa đảm bảo tính chính danh bền vững cho Nhà nước Việt Nam, vừa giữ Việt Nam không rơi vào nội loạn và chiến tranh.
Thứ hai, vấn đề “theo Trung Quốc” có lẽ không đặt ra cho người Việt Nam lúc này, nếu chúng ta tin vào nhận xét của Carl Thayer, rằng “không có phe thân Trung Quốc trong Bộ Chính trị”:
Thứ ba, vấn đề “theo Mỹ” cũng không đặt ra, vì như Vũ Quang Việt nói trong một cuộc phỏng vấn của BBC hồi háng 11/2019, Mỹ sẽ không hứng thú với việc liên minh với Việt Nam trong bối cảnh chính quyền Trump đang giảm liên minh quân sự và rút quân ở khắp nơi, tới mức đòi NATO, Hàn Quốc trả tiền cho quân đội Mỹ.
Thứ tư, khi nói Mỹ sẽ lật đổ Nhà nước Việt Nam nếu Việt Nam xích lại gần Trung Quốc, dường như David Hutt đang nhìn nhận rằng Mỹ không hề tôn trọng độc lập, chủ quyền của những quốc gia họ đặt quan hệ. Nếu điều này là sự thật, thì Mỹ không phải là một chỗ dựa đáng tin cậy trong trường hợp nền độc lập của Việt Nam bị đe dọa.
Nguồn: Loa phường
