Đêm 12/11/2019, khi người biểu tình chiếm và cố thủ trong 5 trường đại học ở Hong Kong, nhóm người chiếm Đại học Trung văn đã đăng một lời “kêu cứu” quốc tế lên Internet. Thông điệp này đã được fanpage “Phong Trào Dù Vàng – Hồng Kông” dịch sang tiếng Việt, và được một số nhân vật giải trí (như Phan Anh, Văn Mai Hương, Thái Thùy Linh, Mỹ Lệ, Nguyễn Sỹ Luân, Kyo York, Dưa Leo) lan truyền, tạo ảnh hưởng lớn trên mạng xã hội. Tận dụng tình hình dư luận, Ngày 18/11, NXB Tự Do kêu gọi độc giả viết bài, làm thơ, chụp ảnh… để ca ngợi người biểu tình và chửi cảnh sát Hong Kong, để tập hợp thành cuốn sách “Hong Kong – Máu và Tình yêu”. Tiếp đó, một số thành viên Green Trees đã chụp ảnh với áo đen, khẩu trang đen và biểu ngữ “Stand with Hong Kong” ở Hà Nội hôm 19/11, trong khi Ngô
Oanh Phương (nhóm “đánh BOT”) mang ô vàng và biểu ngữ đến chụp ảnh trước cửa lãnh sự quán Trung Quốc ở TP.HCM hôm 20/11. Vì cả NXB Tự Do, Green Trees lẫn Ngô Oanh Phương đều chịu ảnh hưởng của Phạm Đoan Trang, có thể cả 3 hoạt động vừa nêu đều nằm trong kế hoạch biên soạn cuốn sách “Hong Kong – Máu và Tình yêu” của Trang. Sau khi Phạm Đoan Trang nổ phát súng hiệu lệnh, đã có 3 nhóm người tích cực đóng góp cho phong trào chụp ảnh “Đứng cùng Hong Kong”. Họ gồm fanpage “Phong trào Dù vàng – Hong Kong”, nhóm Võ Hồng Ly (chịu ảnh hưởng của Việt Tân), và nhóm “Tuổi trẻ Yêu nước” – cả 3 đều khai thác chủ đề Hong Kong từ trước. Trước tiên, hãy nhìn lại hoạt động của fanpage “Phong trào Dù vàng – Hong Kong”. Fanpage “Phong trào Dù vàng – Hong Kong” được quản lý bởi một nhóm admin. Trong đó, admin công khai kiêm người sáng lập trang là Ann Đỗ – một người Công giáo từng sống tại Tp.HCM, nay đã chuyển đến Melbourne, Australia.
Qua tìm hiểu, được biết trước năm 2014, Ann Đỗ là một kỹ sư tốt nghiệp tại Khoa Cơ khí, ĐH Bách khoa Tp.HCM, và từng sang Hong Kong học tập, làm việc. Vì lý do này, Ann thường xuyên theo dõi phong trào biểu tình “Occupy Central” ở Hong Kong, và có thiện cảm với phong trào ngay từ khi nó khởi phát vào tháng 09/2014. Cuối năm 2014, Ann Đỗ cùng 2 chị em Amy Nguyễn và Jade Nguyễn tạo thành một nhóm fan tạm gọi là “Hội Ủng hộ Dù vàng”. Họ dịch các phát biểu, bài viết, tin tức của người biểu tình Hong Kong, rồi đăng chúng lên Facebook và tag lẫn nhau để cộng đồng cùng đọc:
Ngày 03/01/2015, nhóm này lập fanpage “Phong trào Dù vàng – Hong Kong” để quảng bá bài vở. Trong những năm tiếp theo, Ann Đỗ tiếp tục theo đuổi mối quan tâm của mình đối với chính trị. Chẳng hiện, ngoài việc viết, dịch bài trên Facebook, Ann cũng nói chuyện về chủ đề này với sinh viên, soạn một thư kêu gọi ngăn chặn Trung Quốc trên Biển Đông để vận động chính giới Mỹ vào năm 2015, và ủng hộ phong trào tự ứng cử Quốc hội, phong trào “Cách mạng Cá” năm 2016.
Khi phong trào biểu tình ở Hong Kong bùng phát trở lại, dưới danh nghĩa “phản đối Dự luật Dẫn độ” vào tháng 06/2019, fanpage “Phong trào Dù vàng – Hong Kong” trở thành cánh cổng quan trọng nhất để chuyển bài vở, hình ảnh, clip của người biểu tình Hong Kong đến cộng đồng mạng Việt Nam. Nhiều bộ phận khác của phong trào hưởng ứng Hong Kong tại Việt Nam – bao gồm các trang thuộc hệ thống của Việt Tân như fanpage Việt Tân, Võ Hồng Ly, Antichicom… – sử dụng lại bài vở và hình ảnh của họ. Vào giữa tháng 6, nhân sự của fanpage này bao gồm ít nhất 5 người – là các nick Ann Đỗ, Amy Nguyễn, Jade Nguyễn, Huỳnh Phương (Ông Tám Bà Tám), Huzi (cựu du học sinh Việt Nam tại Bắc Kinh):
Ngày 14/09/2019, nhóm này lập thêm group “Hội Ủng Hộ Dân Chủ Hồng Kông”, để làm nơi sinh hoạt, trao đổi, đóng góp, kết nối của độc giả. Hiện group có 14.220 thành viên, và có một số admin trẻ ẩn danh. Một số admin trẻ (như nick Alexander Bùi) và quần chúng ẩn danh (như các nick Đậu Đậu, Mei Ho) đã tham gia dịch bài cho group và fanpage. Đêm 20/11, trong group “Hội Ủng Hộ Dân Chủ Hồng Kông”, nick Nguyễn Han kêu gọi các thành viên khác “biểu tình lên tiếng ủng hộ Hong Kong” dưới hình thức đeo khẩu trang, giơ biểu ngữ và chụp ảnh. Sau khi nhận ảnh gửi, Nguyễn Han xóa bài đăng và xóa nick ảo để hủy dấu vết:
Vì hầu hết ảnh chụp được đăng trên fanpage “Phong trào Dù vàng – Hong Kong” ngay trong ngày 21/11, chỉ một số ảnh nữa được đăng rải rác trong khoảng từ ngày 22 đến 24, nhiều khả năng Nguyễn Han có liên hệ với nhóm admin của fanpage và group: (Ảnh 008) Khác với bộ ảnh “Đứng cùng Hong Kong” của Green Trees, No-U Hà Nội hay nhóm Võ Hồng Ly, bộ ảnh của fanpage “Phong trào Dù vàng – Hong Kong” tập hợp nhiều quần chúng trẻ, mới, chưa lộ diện nhiều trong phong trào. Đáng tiếc, do hiểu biết có hạn, nhiều bạn trẻ đã chụp hình với biểu ngữ sai chính tả:
Điểm dở nhất của fanpage “Phong trào Dù vàng – Hong Kong” có lẽ là tính hai mặt của họ. Họ vừa ca ngợi sự ôn hòa, bất bạo động của người biểu tình Hong Kong, vừa kêu gọi thông cảm cho các anh hùng bạo động tuyến đầu, và tỏ vẻ hả hê trước những clip quay cảnh đoàn biểu tình hành hung người khác chính kiến. Họ vừa chửi Cộng sản vô học, khen người biểu tình có học, vừa tạo ra một cuộc “biểu tình trên mạng” của những thanh thiếu niên ham mê chửi bới và viết sai chính tả tiếng Anh. Chính nghĩa của họ rất đơn giản: “địch” luôn sai và đáng khinh bỉ, “ta” luôn đúng và đáng cảm thông.
Dù fanpage này đăng khá nhiều khẩu hiệu về bất bạo động và tình yêu, nếu không tự đặt ra giới hạn cho mình, họ sẽ chỉ là một khối tức tối được sơn màu hường phấn.
Võ Khánh Linh
Nguồn: Diễn đàn Dân chủ
