Về lâu dài, hành động xâm phạm trái phép chủ quyền lãnh hải các nước khác của Trung Quốc ở biển Đông sẽ gây bất lợi cho chính nước này.
Trả lời phỏng vấn phóng viên VOV mới đây, ông Lucio Blanco Pitlo khẳng định: Vụ việc ở Bãi Tư Chính là một phần trong những nỗ lực của Trung Quốc nhằm hiện thực hóa cái gọi là “Chiến lược Tứ Sa” hòng độc chiếm Biển Đông.
Phóng viên: Ông bình luận như thế nào về cái gọi là “Trung Quốc có chủ quyền tại Trường Sa và quyền chủ quyền, quyền tài phán tại khu vực Bãi Tư Chính” mà phía Trung Quốc đưa ra mới đây?
Ông Lucio Blanco Pitlo: Trên thực tế, Trung Quốc đang gia tăng hành động can thiệp vào các hoạt động kinh tế biển hợp pháp của các quốc gia ven biển láng giềng, không chỉ là Việt Nam mà còn một số nước khác như Philippines, Malaysia và Indonesia.
Trung Quốc cũng tìm cách gây áp lực lên các công ty, tập đoàn nước ngoài để buộc họ dừng các hoạt động khai thác không chỉ ở khu vực “Đường 9 đoạn” mà Trung Quốc ngang nhiên đưa ra yêu sách chủ quyền mà còn ở cả những vùng biển lân cận.
Tuyên bố của Trung Quốc là hoàn toàn phi pháp và các nước trong khu vực như Việt Nam, Philippines và Malaysia sẽ tiếp tục những hành động mà chúng tôi coi là hợp pháp. Chúng tôi sẽ không tuân thủ tuyên bố của Trung Quốc. Việc Trung Quốc ngang nhiên đưa ra tuyên bố nói trên không có gì bất ngờ nhưng nó sẽ không có giá trị gì đối với chúng tôi.
Phóng viên: Năm 2017, Trung Quốc đã công bố cái gọi là “Tứ Sa”, nhưng không được cộng đồng quốc tế thừa nhận. Theo ông, việc Trung Quốc đưa nhóm tàu Hải Dương 8 liên tục xâm phạm vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam, có phải là một bước đi hiện thực hóa tham vọng này?
Ông Lucio Blanco Pitlo: Sau khi cái gọi là “đường 9 đoạn dựa trên chứng cứ lịch sử” của Trung Quốc bị Tòa Trọng tài Quốc tế ra phán quyết là vô giá trị hồi năm 2016, Trung Quốc tiếp tục đưa ra một cách diễn giải mới nhằm hợp thức hóa yêu sách chủ quyền phi lý của mình.
Tuy nhiên, với việc phán quyết của Tòa Trọng tài Quốc tế 2016 nêu rõ, các đảo ở Trường Sa không thể cùng nhau tạo ra các vùng biển như một thực thể thống nhất có khả năng tạo ra vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý và thềm lục địa, Trung Quốc sẽ rất khó có thể bao biện cho việc dùng yêu sách Tứ Sa làm căn cứ để tuyên bố chủ quyền đối với các vùng biển và tài nguyên tại đó.
Phóng viên: Với việc đưa nhóm tàu Hải Dương 8 liên tục xâm phạm EEZ của Việt Nam, Trung Quốc muốn biến vùng không tranh chấp nằm sâu trong lãnh thổ của Việt Nam thành vùng biển có tranh chấp. Ông đánh giá như thế nào về hành động này của Trung Quốc?
Ông Lucio Blanco Pitlo: Việc Trung Quốc điều các tàu thăm dò tiến sâu vào Vùng Đặc quyền Kinh tế của Việt Nam rõ ràng đã vi phạm nghiêm trọng UNCLOS và luật pháp Việt Nam. Qua việc này cho thấy Bắc Kinh sẵn sàng leo thang căng thẳng và chấp nhận những rủi ro lớn hơn thông qua hành động của mình.
Dù vậy, chiến thuật này có thể gây phản tác dụng bởi thứ nhất nó sẽ càng khiến Việt Nam quyết tâm bảo vệ lợi ích kinh tế trong vùng biển của mình và thổi bùng lòng yêu nước của người dân Việt Nam.
Thứ hai, hành động của Trung Quốc có thể khiến Chính phủ Mỹ gia tăng sự ủng hộ tập đoàn dầu khí ExxonMobil nhằm làm giảm áp lực từ phía Trung Quốc. Thứ ba, hành vi của Trung Quốc càng khiến ASEAN thêm quyết tâm đẩy lùi nỗ lực của Trung Quốc ngăn cản các tập đoàn nước ngoài làm ăn với các quốc gia ven biển trong khu vực.
Phóng viên: Trung Quốc từng cho rằng bãi cạn Scarborough “thuộc” Trung Sa của họ. Nhưng không ai thừa nhận điều này và giờ họ lại tiến hành các bước đi tương tự, nhằm biến quần đảo Trường Sa thành cái gọi là Nam Sa. Ông nhận định thế nào về “bước đi” của Trung Quốc?
Ông Lucio Blanco Pitlo: Việc Bộ Quy tắc ứng xử (COC) của các bên ở Biển Đông đang được đàm phán và Việt Nam sẽ nắm vai trò Chủ tịch ASEAN vào năm tới khiến Trung Quốc có thể nhận định rằng, cánh cửa để nước này có thể đẩy mạnh các hành động ngang ngược sắp bị khép lại. Chính vì thế, Trung Quốc phải hành động thật nhanh trước khi mọi thứ trở nên bất lợi cho Trung Quốc.
Thực tế hiện nay cho thấy, những tuyên bố chủ quyền phi pháp và thái quá của Trung Quốc sẽ không bao giờ được các nước công nhận, đặc biệt là những quốc gia láng giềng trong khu vực Đông Nam Á. Cộng đồng quốc tế không thể chấp nhận những yêu sách phi lý của Trung Quốc dù đó là “đường 9 đoạn” hay cái gọi là “Tứ Sa”.
Trung Quốc cứ đưa ra yêu sách của mình và không quan tâm đến phản ứng của cộng đồng quốc tế. Tôi không hề tin rằng, Trung Quốc có thể thuyết phục được các quốc gia láng giềng và cộng đồng quốc tế về tính hợp pháp của những yêu sách chủ quyền của nước này.
Bãi cạn Scarborough
Phóng viên: Liệu các nỗ lực quốc tế hiện tại đã đủ để ngăn chặn các tham vọng của Trung Quốc hay cần một chế tài nào khác?
Ông Lucio Blanco Pitlo: Sự phát triển nhanh chóng về kinh tế và chính trị của Trung Quốc khiến cộng đồng quốc tế rất khó có thể ngăn chặn những hành động hiếu chiến và phi pháp của Trung Quốc. Các quốc gia có tranh chấp với Trung Quốc cần phải thuyết phục Trung Quốc rằng, những hành động của nước này ở Biển Đông không chỉ gây tổn hại đến lợi ích của chính Trung Quốc mà còn ảnh hưởng tới mong muốn hòa bình và ổn định trong khu vực.
Nếu Trung Quốc lo ngại về các hoạt động hợp tác khai thác thương mại trên biển (các dự án dầu khí, khí đốt) hoặc các hoạt động quân sự (các cuộc tập trận giữa ASEAN và các cường quốc) có thể gây tổn hại đến lợi ích của Trung Quốc thì nước này cũng cần nhận thức rằng, ASEAN cũng hết sức quan ngại về việc mất đi quyền tự chủ và bị phụ thuộc quá mức vào một cường quốc nào đó.
Nếu Trung Quốc thực sự quan tâm đến việc cùng hợp tác phát triển nhưng không gây ảnh hưởng đến chủ quyền, quyền chủ quyền và quyền tài phán của các nước khác, Trung Quốc cần phải để các nước láng giềng xem xét, cân nhắc các đề xuất của mình hoặc hợp tác với Trung Quốc theo phương thức “đôi bên cùng có lợi” chứ không phải ép họ theo ý của mình bằng cách gây áp lực và o ép các nước như hiện nay.
Trung Quốc không được phép gây áp lực để buộc các công ty, tập đoàn nước ngoài làm điều này. Việt Nam hoàn toàn có quyền tham gia vào những hoạt động thúc đẩy an ninh và hợp tác kinh tế với các đối tác như Mỹ, Nhật Bản, Australia, Ấn Độ và châu Âu vì Việt Nam có chủ quyền ở vùng biển của mình./.
Phóng viên: Xin cảm ơn ông!
Bài: Hồ Điệp-Phạm Huân-Trần Khánh | Thiết kế: Hà Phương
Kỹ thuật: Đoan Đoan
Nguồn: VOV.vn
