Trước những diễn biến phức tạp trên biển Đông liên quan tới chủ quyền của Việt Nam và những hành động ngang ngược, bất chấp luật pháp quốc tế của Trung Quốc, có một số ý kiến cho rằng cần phải khởi kiện Trung Quốc ra Tòa trọng tài quốc tế để bảo vệ quyền lợi của Việt Nam. Thậm chí báo Thanh niên ngày 24/7 còn làm hẳn một bài với tít: “Việt Năm chắc thắng nếu khởi kiện Trung Quốc”.
Vậy vấn đề đặt ra là chúng ta có nên kiện không, kiện thì được gì, mất gì và cách đặt vấn đề của báo Thanh niên có hợp lý.
Trước hết nói về kiện, rõ ràng Trung Quốc đang có những hành động ngang ngược, vi phạm nhiều Công ước và Tuyên bố, vi phạm luật pháp quốc tế, chúng ta có thể kiện được. Nhưng khổ nỗi, kiện thì có có ngăn được Trung Quốc, Trung Quốc có chấp nhận phán quyết không lại là một vấn để hoàn toàn khác. Nên nhớ cơ chế của Tòa Trọng tài là không có cơ chế buộc các bên liên quan thi hành tuyên bố của Toà án.
Hãy nhìn vào bài học của Philippin kiện Trung Quốc cách đây mấy năm. Tòa trọng tài cũng tuyên bố cho Phi thắng kiện, bác bỏ đường lưỡi bò của Trung Quốc nhưng Trung Quốc tuyên bố không chấp hành phán quyết, vẫn tiếp tục ngang ngược trên biển Đông.
Lại nói thêm một khía cạnh nữa của việc kiện, trong khi kiện, dù cả thắng chúng ta cũng chẳng được gì thì về phía Trung Quốc họ luôn tìm cách gây căng thẳng về ngoại giao và kinh tế. Nếu kiện, ít nhất chúng ta phải chi trả hàng chục triệu USD án phí. Thứ hai, quan trọng hơn là có thể gây căng thẳng quan hệ ngoại giao với Trung Quốc, lúc đó Trung Quốc sẽ chơi bài dùng sức mạnh kinh tế, ép chúng ta về kinh tế thì chúng ta cũng đủ vật vã với Trung Quốc.
Lại nhìn vào Phi, họ từng kiện Trung Quốc và họ thắng. Nhưng sau Trung Quốc làm cho mấy vố, họ lao đao và sau đó thì họ quay ngoắt 180 độ, quay sang cầu cạnh và bợ đỡ Trung Quốc không tiếc lời.
Ngay cả trong vụ việc lần này, Phi đang nói bợ đỡ Trung Quốc rằng Việt Nam đang tạo ra rủi ro hằn thù vũ trang giữa hai nước tại Tư Chính (chứ không phải Trung).
Từ những phân tích trên để thấy, việc đặt vấn đề kiện Trung bây giờ là chưa nên. Chúng ta kiên quyết đấu tranh bằng ngoại giao, bằng tranh thủ sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế. Giải pháp sử dụng công cụ pháp lý sẽ được tính đến khi cần thiết và có thể. Và chúng ta nên tin tưởng tuyệt đối vào những gì Chính phủ đang làm để bảo vệ chủ quyền biển đảo.
Quay lại bài của báo Thanh Niên, rõ ràng Thanh Niên giật tít bài như thế trong thời điểm này là hoàn toàn ấu trĩ về nhận thức chính trị. Chưa kể theo tìm hiểu của Viễn tôi thì Thanh niên xào lại gần như nguyên xi tít bài trên đài tiếng nói Hoa kì VOA và toàn trích dẫn lời mấy ông chuyên gia người Mỹ.
Bảo vệ chủ quyền phải khôn khéo chứ không ấu trĩ thế được.
Viễn
