Tháng 02/2019, nhân dịp được chú ý bởi các tổ chức nước ngoài, phạm nhân Nguyễn Văn Hóa đã viết đơn tố cáo rằng mình từng “bị tra tấn”, rồi tuyệt thực khi không được gửi đơn. Nhân đó, từ ngày 26/02, một số thành phần chống đối, bất mãn đã tận dụng vụ việc này để ca ngợi Hóa, đồng thời tuyên truyền rằng Nhà nước Việt Nam đã làm sai quy trình tố tụng, xâm phạm nhân quyền, vi phạm Công ước Chống Tra tấn của Liên Hiệp Quốc.
Qua tìm hiểu, được biết Nguyễn Văn Hóa sinh năm 1995 ở huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh. Năm 2014, do bất mãn và bị lôi kéo, Hóa bắt đầu lập nhiều tài khoản cá nhân trên mạng xã hội để đăng các bài viết có nội dung chống Nhà nước. Nhờ hoạt động tích cực, Hóa được sự hậu thuẫn của các linh mục bất mãn trên địa bàn tỉnh, cùng thành viên của một số tổ chức chống đối như VOICE và Con đường Việt Nam. Năm 2016, nhân vụ nhà máy thép Formosa xả thải, gây ô nhiễm bờ biển miền Trung, các linh mục bất mãn cùng đảng Việt Tân đã kêu gọi biểu tình, bạo động trên địa bàn tỉnh nhiều lần, và Hóa đã lập fanpage “Giới trẻ giáo hạt Kỳ Anh” để hỗ trợ truyền thông cho phong trào đó. Ngày 02/10/2016, Nguyễn Văn Hóa tham gia cuộc biểu tình, bạo động, phá hoại tài sản ở cổng chính Công ty Formosa, đồng thời dùng thiết bị flycam để truyền hình trực tiếp cuộc bạo động trên mạng xã hội, nhằm phục vụ mục đích kích động, tuyên truyền… Nhờ thành tích này, Hóa được một số đài nước ngoài trả 1.500 USD/tháng cho 16 phóng sự; được đảng Việt Tân đưa đi huấn luyện ở nước ngoài; và được kết nạp vào đảng này vào ngày 03/01/2017. Hóa bị bắt để điều tra vào ngày 11/01/2017, và bị kết án 7 năm tù vì tội “Tuyên truyền chống Nhà nước” vào tháng 11 cùng năm. Trong quá trình điều tra, Hóa đã thành khẩn khai báo, giúp làm rõ hành vi của một đảng viên Việt Tân khác là Lê Đình Lượng; tuy nhiên sau đó đã rút lại lời khai.
Theo gia đình Nguyễn Văn Hóa, thì ngày 11/02/2019, Hóa đã viết một “đơn tố cáo” gửi cơ quan an ninh điều tra và trại giam. Trong đơn, Hóa viết rằng vào ngày 11/01/2017, mình đã bị “bắt cóc”, bị “giam giữ mất tích” trong vòng 9 ngày, và bị “đánh đập, ép cung”, “treo lên và tạt nước vào mặt”. Sau đó, khi rút lại lời khai về Lê Đình Lượng trong phiên tòa ngày 16/08/2018, Hóa cũng bị “đánh vào đầu” bởi một số người mặc sắc phục công an.
Đầu năm 2019, Hóa được tổ chức Freedom Now đề cử cho giải thưởng Tự do Báo chí 2019 của UNESCO, và được tổ chức ACAT đề cập đến trong một cuộc vận động chống tra tấn.
Ngày 22/02/2019, Hóa “bắt đầu tuyệt thực”, do không được trại giam cho gửi đơn tố cáo vừa kể. Trong buổi thăm gặp ngày 26/02, Hóa báo tin này cho gia đình, đồng thời giục gia đình sớm đưa một linh mục đến thăm Hòa vào tháng 3, để xức dầu ban ơn cho Hóa. Việc này khiến chị gái Hóa viết “thư kêu cứu” gửi các tổ chức nước ngoài, và linh mục Nguyễn Đình Thục đưa tin tuyệt thực lên mạng vào cùng ngày 26/02. Tin này được đăng lại bởi 3 nhóm người – là các nhóm Công giáo cực đoan, đảng Việt Tân, và các gương mặt chống đối nổi bật ở TP.HCM như Võ Hồng Ly, Lê Bảo Nhi… Họ tận dụng vụ việc này để ca ngợi Nguyễn Văn Hóa như một thanh niên anh hùng, đồng thời tuyên truyền rằng Nhà nước Việt Nam đã làm sai quy trình tố tụng, xâm phạm nhân quyền, vi phạm Công ước Chống Tra tấn của Liên Hiệp Quốc.
Tuy nhiên, vụ tuyệt thực của Hóa không gây nhiều chú ý như vụ của Trần Huỳnh Duy Thức, và ít được nhắc đến nhiều sau ngày 01/03.
Các vi phạm của nhân viên công vụ, nếu có, cần được điều tra. Dù vậy, trong vụ Nguyễn Văn Hóa, vẫn có 3 thực tế khác mà chúng ta cần ghi nhận.
Thứ nhất, có lẽ lời khai của Nguyễn Văn Hóa – rằng Lê Đình Lượng là đầu mối quan trọng của đảng Việt Tân – đã không hề sai sự thật. Việt Tân chưa bao giờ phủ nhận thông tin này, và còn liên tục đưa Lượng lên truyền thông sau khi Lượng bị bắt. Như vậy, Hóa không bị ép khai man.
Thứ hai, vì Hóa bị bắt sau khi tham gia bạo động, và nhanh chóng khai ra Lê Đình Lượng để được khoan hồng, khó có thể hiểu giới “dân chửi” lấy lý do gì để phong anh hùng cho Hóa.
Thứ ba, nếu Nguyễn Văn Hóa ngừng tuyệt thực sau vài ngày tới, thì việc xin xức dầu và viết thư kêu cứu chỉ là một màn kịch để làm truyền thông. Màn kịch này không diễn ra một cách tình cờ, vì trùng với cuộc vận động liên quan đến Công ước Chống Tra tấn mà các tổ chức như BPSOS, ACAT, Defend The Defenders… đang tiến hành ở hải ngoại.
Nguồn: Loa Phường
